Theo Đông y, hiện tượng da khô mùa lạnh là do thể chất khí trệ huyết ứ gây nên. Một số bài thuốc có thể giúp ứng phó với tình trạng này.
Tác dụng chủ yếu của huyết (huyết dịch hay còn gọi là máu) là làm ẩm và đưa chất dinh dưỡng tới toàn bộ cơ thể. Huyết dịch vận hành trong mạch, bên trong đưa đến tạng phủ, bên ngoài đưa tới bì mao (da thịt) gân cốt.
Đông y cho rằng, sự vận hành của huyết dịch được thực hiện dưới sự thúc đẩy làm nóng của dương khí. Nếu hàn tà (yếu tố bên ngoài) xâm nhập vào cơ thể sẽ khiến khí huyết ứ trệ, hoặc tâm trạng không ổn định (yếu tố bên trong) cũng khiến khí trệ huyết ứ, hoặc huyết hư cũng khiến huyết bị ngưng trệ. Hoặc trong người có bệnh mãn tính, dương khí không đủ, chính khí kém cũng không thể giúp huyết dịch vận hành bình thường được. Tất cả những điều này đều có thể dẫn tới chứng ứ huyết, hình thành thể chất khí trệ huyết ứ.
Lá tía tô có tác dụng giảm tình trạng khô da
Biểu hiện của thể chất khí trệ huyết ứ là da khô ráp, bong tróc. Ngoài hiện tượng da khô, còn kèm theo những biểu hiện khác như hay đau nhức, dễ đau khớp, nhức mỏi vai gáy, chóng mặt, váng đầu, hoa mắt, miệng khô khát và uống nhiều nước, đại tiện táo.
Bài 1: Lá tía tô 30g, bí đao (cả vỏ, rửa sạch, thái miếng) 50g, mạch môn 15g. Sắc uống thay trà.
Bài 2: Đào nhân 12g, hồng hoa 9g, đương quy 9g, sinh địa hoàng 9g, xuyên khung 5g, xích thược 6g, ngưu tất 9g, cát cánh 5g, sài hồ 3g, chỉ xác 6g, cam thảo 3g. Sắc uống ngày một thang.
Lá tía tô, bí đao cả vỏ sắc uống thay trà phòng ngừa khô da
Bài 3: Nhân sâm 8g, quế chi 8g, tía tô 8g, đương quy 10g, xuyên khung 6g, bạch thược 10g, thục địa 16g, mạch môn 12g, cam thảo 6g. Sắc uống trong ngày.
Bài 4: Cát căn 16g, thục địa 12g, tang diệp 20g, vừng đen 16g, cỏ mực 20g, hà thủ ô 16g, bạch thược 12g, đại táo 12g, mạch môn 16g, cam thảo bắc 10g, cúc hoa 10g. Sắc uống ngày một thang.
Bài 5: Nhân sâm 8g, bạch truật 10g, phục linh 10g, cam thảo 4g, đương quy 12g, sinh địa hoàng 20g, bạch thược 12g, xuyên khung 6g, hoàng kỳ 12g, quế chi 8g. Sắc uống ngày một thang.
Để dưỡng huyết trừ phong, phòng ngừa khô da do khí trệ huyết ứ, bên cạnh việc dùng thuốc, nên tăng thêm những thức ăn có tính ôn bổ ( thịt dê, tôm, trứng, gan lợn, mộc nhĩ, rau hẹ, ngó sen…); ăn nhiều rau xanh và các loại đậu. Ngoải ra:
BS Vũ Quốc Trung