6 lỗ hổng lớn khiến hàng nhái tràn lan, đe dọa sức khỏe cộng đồng

Hàng giả không 'nằm' ở cửa hàng?

Làng nghề La Phù thuộc xã La Phù, huyện Hoài Đức, Hà Nội, nổi tiếng với truyền thống sản xuất bánh kẹo và thực phẩm chế biến sẵn. Đây là một trong những làng nghề lâu đời của Hà Nội, với lịch sử phát triển gắn liền với nghề làm bánh kẹo.

Thế nhưng, với hàng loạt vụ phát hiện hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc mà lực lượng chức năng liên tiếp phát hiện thời gian qua, dường như, làng nghề La Phù đang trở thành "trung tâm" sản xuất, phân phối hàng nhái, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc trên thị trường.

Điển hình, vào giữa tháng 12/2024, Đội QLTT số 24 phát hiện Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Gia Ly Food (thôn Minh Khai, xã La Phù) đang sản xuất thực phẩm giả mạo nhãn hiệu nổi tiếng.

Cụ thể, cơ sở này sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc để đóng gói thành phẩm mang nhãn hiệu "HỔ KA KA - Đậu nành hương vị thiên nhiên".

Sau Tết Nguyên đán 2025, người dân phát hiện tại bãi rác thuộc Khu công nghiệp La Phù có nhiều bánh kẹo bị vứt bỏ. Dư luận cho rằng đây có thể là hàng hóa nhập lậu hoặc hàng hết hạn sử dụng bị chủ hàng bỏ đi.

Ngoài ra, tại các cửa hàng ở La Phù, nhiều mặt hàng bánh kẹo có tên gọi na ná các thương hiệu nổi tiếng như Custas, Chocopie, Cosy... nhưng thực chất là hàng giả hoặc hàng nhái cũng được bày bán, cung ứng công khai.

Các sản phẩm này được sản xuất trong các xưởng tại xã và tiêu thụ chủ yếu ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa với giá rẻ bất thường.

Tại xã La Phù (Hoài Đức, Hà Nội), nơi được biết đến là "thủ phủ" sản xuất thực phẩm, có đến hơn 100 hộ dân đang hoạt động trong lĩnh vực này.

Mặc dù lực lượng chức năng liên tiếp phát hiện, "tóm gọn" những "ổ" hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc nhưng dường như, hoạt động tại làng La Phù vẫn rất nhộn nhịp. Các tiểu thương chỉ đóng cửa khi có đoàn kiểm tra hoặc có dấu hiệu có lực lượng chức năng rồi lại mở cửa. Nhiều cửa hàng chỉ hé cửa để cho khách quen vào lấy hàng.

Theo tìm hiểu, nhiều chủ buôn tại các địa phương lấy hàng tại đây vì giá cả rẻ hơn so với nơi khác. Không có hóa đơn chứng từ, không rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, không biết chất lượng sản phẩm thế nào... nhưng vì rẻ nên vẫn có người mua.

6 yếu tố tạo nên mối đe dọa với sức khỏe cộng đồng

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Chu Quỳnh Vương – Văn phòng Luật Trung Hòa (Đoàn LSTP Hà Nội) cho rằng, việc hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc vẫn tồn tại là do nhiều "lỗ hổng" trong công tác quản lý.

Thứ nhất là kiểm soát lỏng lẻo tại chợ và cửa hàng nhỏ, nhiều tiểu thương hoạt động tại chợ truyền thống, sạp hàng nhỏ ít bị kiểm tra thường xuyên, dễ dàng trà trộn hàng nhái với hàng thật hoặc di chuyển địa điểm bán hàng.

Thứ hai là thiếu hóa đơn, chứng từ nguồn gốc. Bởi phần lớn hàng nhái không có hóa đơn, chứng từ. Một số còn sử dụng hóa đơn giả hoặc chia sẻ hóa đơn để hợp thức hóa hàng lậu.

Thứ ba, bán hàng online khó kiểm soát. Hàng trôi nổi được tiêu thụ dễ dàng qua Facebook, Zalo, TikTok… mà không cần đăng ký kinh doanh, không kiểm định chất lượng.

Thứ tư là lợi dụng hàng xách tay và nhập khẩu tiểu ngạch. Bởi hàng hóa vào nội địa theo đường không chính thống khó kiểm soát, nhưng lại được gắn mác "hàng chính hãng" để đánh lừa người tiêu dùng.

Thứ năm, chế tài xử phạt còn nhẹ. Hiện, mức xử phạt với hộ kinh doanh nhỏ lẻ hiện vẫn chưa đủ sức răn đe. Trong nhiều trường hợp, họ sẵn sàng "nộp phạt để tiếp tục bán".

Cuối cùng là người tiêu dùng còn dễ dãi. Không ít người vẫn chấp nhận hàng rẻ, dù không rõ nguồn gốc, điều này tiếp tay cho thị trường hàng nhái phát triển.

Theo luật sư Vương, vấn đề cốt lõi không chỉ nằm ở hành vi vi phạm, mà còn ở sự buông lỏng quản lý kéo dài suốt nhiều năm. Khi chính quyền cấp cơ sở không đủ công cụ để hành động, thì các hành vi buôn bán hàng giả, thực phẩm không rõ nguồn gốc sẽ còn tiếp tục là mối đe dọa với sức khỏe cộng đồng – đặc biệt là trẻ nhỏ và học sinh.

Tăng hình phạt để chấn chỉnh

Đại tá Nguyễn Minh Tuấn – Phó Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) cho biết, Bộ đang kiến nghị sửa đổi Bộ luật Hình sự nhằm tăng mức xử phạt các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, thực phẩm không an toàn, gian lận thương mại và nhãn mác. Đây là một trong những nỗ lực nhằm tăng cường sức răn đe và ngăn chặn loại tội phạm nguy hiểm này.

Trong khi đó, Đại tá Nguyễn Công Khôi – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C05) chia sẻ, Bộ Công an đã chỉ đạo công an địa phương rà soát các làng nghề, đặc biệt là nơi sản xuất thực phẩm cho học sinh, trẻ em. Mục tiêu là phát hiện sớm, xử lý kịp thời và chủ động phòng ngừa các hành vi vi phạm.

Sau hai tuần thực hiện cao điểm kiểm tra, các lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 450 vụ vi phạm về hàng giả, gian lận thương mại, trốn thuế, với tổng trị giá hàng hóa và tang vật lên tới hàng chục tỷ đồng.