Có lẽ hiếm nơi nào có nhiều hàng bánh rán như ở Hà Nội. Mỗi mùa đông về, bánh rán lại càng trở thành món dễ gây nhung nhớ với nhiều người.
Bánh rán là món ăn vặt đơn giản có ở hầu hết các tỉnh thành Việt Nam. Bánh được làm từ bột nếp và bột gạo, nhân thì tuỳ địa phương, có thể ăn nóng hoặc nguội. Từ thành phố hay nông thôn, hầu hết trẻ em nước ta đều thích ăn loại bánh này.
Thế nhưng ở Hà Nội, bánh rán không chỉ là món ăn của trẻ thơ. Nó là thức ăn vặt của hầu hết mọi lứa tuổi, từ các chị em giới văn phòng, nhóm bạn trẻ sinh viên học sinh hay những đôi yêu nhau cho đến… vợ chồng, người lớn tuổi hay du khách trong nước và quốc tế.
Khi tìm kiếm trên các app ẩm thực, món bánh rán được đặt online vô cùng nhiều. Cho thấy nhu cầu tiêu thụ bánh… rất khủng khiếp. Qua bao nhiêu năm tháng, giá cả hầu hết đều tăng vùn vụt, nhưng giá bánh rán chỉ “tăng ít”, mỗi chiếc hiện thường có giá 2.000-5.000 đồng nên người mua lại càng dễ lựa chọn.
“Nhiều khi đang ngồi tôi bỗng “thấy thèm” nên lên mạng đặt về ăn. Nhất là buổi chiều chiều, có cái bánh mật mềm bùi lại ngọt đậm đà vị mật thì thật không gì thoả mãn bằng”, chị Mai Hương, một “tín đồ” của món bánh rán mật cho biết.
Chị Hương nay đã 45 tuổi vẫn đam mê bánh rán là vậy, chị còn kể: “Bạn tôi ở chung cư dưới mạn Yên Nghĩa - Hà Đông, thỉnh thoảng lên phố tôi lại thấy nó kể là rao trong nhóm chung cư xem ai ăn bán rán không để gom đơn mang về. Thế mà mỗi lần nó gom được cả 30-34 đơn, trẻ em thì ít chứ người lớn thích ăn lại nhiều”.
Một điểm khá thú vị là Hà Nội rất phong phú về “hương vị bánh rán”. Thường, các nơi bánh rán là bánh bột nếp với nhân đậu xanh hoặc nhân thịt mọc nhĩ, miến, cà rốt… chiên lên.
Tại Hà Nội, bạn sẽ thấy thực đơn bánh rán đa dạng hơn nhiều. Đầu tiên là những chiếc xe hàng rong chuyên bán bánh rán nhân đậu xanh vỏ phủ lớp vừng vàng.
Bánh này tròn vo, giòn nhẹ, cầm lên lúc la lúc lắc vì lòng trong bánh khá rộng, cho nên bánh còn được gọi lá bánh rán lúc lắc. Mỗi chiếc nhỏ xinh vừa một lần ăn. Bánh rán vừng này bạn có thể bắt gặp ở bất kỳ con phố nào tại Hà Nội, đặc biệt là khu phố cổ nơi có nhiều khách du lịch hoặc người các tỉnh lên nhập hàng hoá.
Tiếp đến là bánh rán truyền thống với nhân đậu xanh nhưng vỏ phủ mật hoặc đường. Bánh loại này bán ở hầu hết các nơi có nhiều sinh viên, học sinh, và đặc biệt là khu phố cổ. Nổi tiếng nhất là khu vực phố Hàng Chiếu. Và với nhiều người ngại ăn đường tinh luyện, thì bánh rán mật chính là… chân ái.
Bánh rán mặn lại là một “phạm trù ẩm thực rất dễ gây thương nhớ” vào mùa đông Hà Nội. Loại bánh này vẫn làm từ bột nếp nhưng nhân gồm miến, mọc nhĩ, thịt...
Trong khí trời lạnh lẽo, cùng bạn bè hoặc người thân ngồi bên vỉa hè hoặc góc quán nhỏ, bạn vừa trò chuyện vừa chờ đợi chủ.. rán bánh. Bởi, bánh rán mặn ăn ngay khi vừa chiên xong mới ngon. Nóng hổi, thơm nức, chấm chút nước chấm cay cay lại càng hợp khẩu vì, xua tan cái rét mùa đông.
Về hình dáng, có loại được làm to tròn phồng đều, có loại lại dẹt xuống. Cũng có tiệm làm bánh có kích cỡ to gần nắm tay – cắn nhiều miếng mới xong một chiếc, nhưng cũng có tiệm bánh mật – bánh đường chỉ nhỏ hơn ngón tay một chút để vừa một lần ăn.
Vì có nhiều người yêu món bánh rán, nên Hà Nội có rất nhiều tiệm bán bánh nổi tiếng từ chục năm nay. Và hầu hết, chúng đều nằm ở phố cổ - nơi tập trung hầu hết tinh tuý ẩm thực truyền thống của Thủ đô.
Nổi tiếng nhất trong các cửa hàng bán bánh rán tại phố rổ là tiệm bánh ở 52 Hàng Chiếu (gọi là cửa hàng chứ hầu hết các tiệm bánh rán tại Hà Nội đểu rất bé, chỉ là một gian nhỏ rán bánh bên trong – còn tủ bánh đặt bên ngoài sát lề đường). Khách đến mua chỉ có thể mang đi vì tiệm không có chỗ để ngồi. Cao điểm, tiệm bán được hơn 10.000 chiếc/ngày, còn bình quân thì khoảng 5.000 chiếc/ngày.
Điểm nổi bật và hút khách nhất của tiệm chính là bánh có nhân đầy đặn. Nhân đậu xanh mềm, nhuyễn, thơm, đăc biệt phần vỏ qua lớp rán nhưng không quá cứng, ăn mềm mại, khi cắn đường hay lớp mật không bị rơi lả tả.
Ngoài ra, tại các phố Ô Quan Chưởng, Trần Xuân Soạn, Lý Nam Đế, Lý Quốc Sư bạn đều có thể tìm thấy những tiệm bánh rán nhân đậu vỏ đường hoặc mật ngon ngọt thơm. Tất cả đều có nét đặc trưng là lớp vỏ mềm, nhân thơm ngon.