Bệnh đậu mùa khỉ: Những gì chúng ta biết về loại virus giống bệnh đậu mùa lây lan ở Anh, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha

20/05/2022 09:55

PLBĐ - Các cơ quan y tế Bồ Đào Nha đã xác nhận 5 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ - một bệnh nhiễm virus hiếm gặp liên quan đến bệnh đậu mùa ở nam giới trẻ tuổi, đánh dấu một đợt bùng phát bất thường ở châu Âu về một căn bệnh thường chỉ xuất hiện ở châu Phi.

Tổng cục Y tế Bồ Đào Nha cho biết họ đang điều tra 15 trường hợp nghi ngờ khác và tất cả được xác định trong tháng này, đều liên quan đến thủ đô Lisbon. Các nhà chức trách cho biết, tất cả các trường hợp ở Bồ Đào Nha đều liên quan đến nam giới, hầu hết trong số họ còn trẻ. 

Họ bị tổn thương da và được báo cáo là trong tình trạng ổn định. Các nhà chức trách không cho biết những người đàn ông này có tiền sử đi du lịch đến Châu Phi hay có bất kỳ mối liên hệ nào đến các trường hợp gần đây ở Anh hay những nơi khác hay không.

Các nhà chức trách y tế Anh trước đó cho biết họ đã xác định được 4 trường hợp nhiễm bệnh đậu khỉ ở London, nâng tổng số lên 7 trường hợp. Trong số những trường hợp mắc bệnh có người đồng tính nam và song tính. 

Bộ Y tế Tây Ban Nha cũng cho biết họ đã phát hiện 8 trường hợp nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa ở khỉ.

Đợt bùng phát này bắt đầu như thế nào?

Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) là cơ quan y tế đầu tiên ở châu Âu báo cáo công khai một trường hợp bệnh đậu mùa khỉ vào ngày 7/5, người này gần đây đã bay đến Anh từ Nigeria.

Kể từ thời điểm trên, họ đã xác nhận thêm 6 trường hợp và cho biết họ đang điều tra mối liên hệ giữa 4 người trong số họ. Tất cả đều đã bị nhiễm bệnh ở London và tất tự nhận mình là người đồng tính, song tính luyến ái hoặc những người đàn ông khác có quan hệ tình dục đồng giới.

"Chúng tôi đặc biệt kêu gọi những người đàn ông đồng tính và song tính tự nhận biết được bất kỳ dấu hiệu phát ban hoặc tổn thương bất thường nào và liên hệ với dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục ngay lập tức", Tiến sĩ Susan Hopkins, cố vấn y tế trưởng của cơ quan cho biết.

UKHSA khuyến cáo đặc biệt chú ý đến các tổn thương trên bộ phận sinh dục.

Anh trước đó đã báo cáo 3 trường hợp bệnh đậu mùa khỉ, 2 trường hợp liên quan đến những người sống trong cùng một hộ gia đình và người thứ ba đã đi du lịch đến Nigeria, nơi bệnh xảy ra thường xuyên ở động vật.

Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ là gì?

Bệnh đậu mùa khỉ là một họ hàng của bệnh đậu mùa, một căn bệnh đã được loại trừ vào năm 1980, nhưng ít lây truyền hơn, gây ra các triệu chứng nhẹ hơn và ít gây tử vong hơn.

Bệnh thường kéo dài từ 2 đến 4 tuần và các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào từ 5 đến 21 ngày sau khi nhiễm bệnh. Các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ thường bắt đầu với sự kết hợp của sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, ớn lạnh, kiệt sức và sưng hạch bạch huyết.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), triệu chứng này thường là những gì giúp các bác sĩ phân biệt bệnh thủy đậu với thủy đậu hoặc bệnh đậu mùa.

Một khi bạn bị sốt, đặc điểm chính của bệnh đậu mùa khỉ là phát ban khó chịu, có xu hướng phát triển từ 1-3 ngày sau đó, thường bắt đầu trên mặt và sau đó lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Số lượng thương tổn có thể dao động từ ít cho đến rất nhiều.

Các tổn thương sẽ trải qua một quá trình khó chịu, từ sự phát ban (tổn thương phẳng) đến sẩn (tổn thương nổi), mụn nước (tổn thương chứa đầy dịch), sau đó là mụn mủ (tổn thương đầy mủ) và cuối cùng là đóng vảy (tổn thương đóng vảy) trước khi rụng xuống.

Bệnh đậu mùa khỉ: Những gì chúng ta biết về loại virus giống bệnh đậu mùa lây lan ở Anh, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha - Ảnh 2.

Một bé gái Zairian 7 tuổi bị bệnh đậu mùa khỉ ở giai đoạn cấp tính, ngày thứ 7 phát ban và bệnh đậu mùa khỉ ở một cậu bé Zairian 3 tuổi bị phát ban ở giai đoạn đóng vảy. DRC, 1970-1977. WHO/Mark V. Szczeniowski

Tại sao nó được gọi là bệnh đậu mùa khỉ?

Virus đậu mùa khỉ thuộc chi Orthopoxvirus trong họ Poxviridae. Nó được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1958 khi hai đợt bùng phát của một căn bệnh giống như thủy đậu xảy ra trên những con khỉ trong phòng thí nghiệm được nuôi để nghiên cứu. Do đó nó có tên như vậy.

Nhưng khỉ có thể không phải là loài gây ra các đợt bùng phát và vẫn chưa xác định được ổ chứa tự nhiên của bệnh đậu mùa ở khỉ, mặc dù WHO cho biết nhiều khả năng là do loài gặm nhấm.

Cơ quan y tế Liên Hợp Quốc cho biết: "Ở châu Phi, bằng chứng về sự lây nhiễm virus đậu mùa ở khỉ đã được tìm thấy ở nhiều loài động vật bao gồm sóc dây, sóc cây, chuột săn trộm Gambian, chuột ngủ đông, các loài khỉ khác nhau".

Bệnh đậu mùa khỉ thường được tìm thấy ở đâu?

Bệnh đậu mùa khỉ ở người chủ yếu bùng phát ở các khu vực rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Tây Phi và thường không được tìm thấy ở châu Âu.

Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) đã ghi nhận trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên ở người vào năm 1970.

Kể từ đó, các ca bệnh đã được báo cáo ở 11 quốc gia châu Phi: Benin, Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Cộng hòa Dân chủ Congo, Gabon, Bờ Biển Ngà, Liberia, Nigeria, Cộng hòa Congo, Sierra Leone và Nam Sudan.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên được báo cáo bên ngoài châu Phi có liên quan đến việc nhập khẩu động vật có vú bị nhiễm bệnh vào năm 2003 tại Hoa Kỳ.

Gần đây hơn vào năm 2018 và 2019, theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh châu Âu, hai du khách tại Vương quốc Anh, một từ Israel và một từ Singapore, tất cả đều có lịch sử du lịch ở Nigeria, được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ sau một đợt bùng phát lớn ở đó.

Bạn mắc bệnh đậu mùa khỉ như thế nào?

Bạn có thể nhiễm virus từ vết cắn hoặc vết xước của động vật bị nhiễm bệnh, bằng cách ăn thịt thú rừng, tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh hoặc chạm vào giường hoặc quần áo bị nhiễm virus.

Virus xâm nhập vào cơ thể qua các tổn thương ở da, đường hô hấp hoặc niêm mạc (mắt, mũi hoặc miệng).

Sự lây truyền từ người sang người được cho là chủ yếu xảy ra qua các giọt bắn lớn, vì vậy cần phải có tiếp xúc trực tiếp lâu dài với người bị nhiễm.

Một số chuyên gia Anh bình luận về đợt bùng phát gần đây ở Anh cho biết đã sớm kết luận rằng bệnh đậu khỉ có khả năng đã lây lan qua quan hệ tình dục.

"Các trường hợp gần đây cho thấy một phương thức lây lan mới có khả năng lây lan qua đường tình dục", Neil Mabbott, một chuyên gia về bệnh tật tại Đại học Edinburgh nói.

Keith Neal, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Nottingham cho biết sự lây truyền có thể không xảy ra thông qua hoạt động tình dục mà chỉ là "sự tiếp xúc gần gũi liên quan đến quan hệ tình dục".

Bệnh đậu mùa khỉ: Những gì chúng ta biết về loại virus giống bệnh đậu mùa lây lan ở Anh, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha - Ảnh 3.

Một đứa trẻ bị ảnh hưởng bởi bệnh đậu mùa khỉ được điều trị tại một trung tâm của tổ chức phi chính phủ Bác sĩ không biên giới, ở Zomea Kaka, Cộng hòa Trung Phi, ngày 18/10/2018.CHARLES BOUESSEL/AFP

Có nên lo lắng về căn bệnh không?

Bệnh đậu mùa khỉ "thường là một bệnh nhẹ tự giới hạn và hầu hết mọi người sẽ bình phục trong vòng vài tuần", UKHSA cho biết trong tuyên bố của mình.

Tiến sĩ Colin Brown, giám đốc lâm sàng và các bệnh nhiễm trùng mới nổi của cơ quan này cho biết: "Điều quan trọng cần nhấn mạnh là bệnh đậu khỉ không dễ lây lan giữa người với người và nguy cơ tổng thể đối trong cộng đồng là rất thấp".

Các bệnh nhân bị nhiễm ở Anh đã nhiễm virus thuộc nhóm Tây Phi, theo các quan chức y tế cho biết là nhẹ hơn so với nhóm ở Trung Phi và có tỷ lệ tử vong là khoảng 1%.

Theo dữ liệu của WHO, Mặc dù các triệu chứng của nó nhẹ hơn so với bệnh đậu mùa, bệnh đậu mùa khỉ đã được chứng minh là gây tử vong ở 10% bệnh nhân bị nhiễm nhánh lưu vực Congo, và khoảng 30% so với đối với bệnh đậu mùa.

Tỷ lệ tử vong cao hơn ở trẻ em, thanh niên và những người bị suy giảm miễn dịch đặc biệt có nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng.

WHO cảnh báo rằng mắc bệnh đậu mùa khỉ khi mang thai cũng có thể dẫn đến các biến chứng, bệnh đậu mùa bẩm sinh hoặc thai chết lưu.

Cách điều trị và phòng ngừa

Hiện không có phương pháp điều trị cụ thể nào được khuyến nghị cho bệnh đậu khỉ và bệnh này thường tự khỏi.

Tiêm vaccine chống lại bệnh đậu mùa được cho là có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ, nhưng vì bệnh đậu mùa đã được tuyên bố bị loại bỏ hơn 40 năm trước, vaccine đậu mùa thế hệ đầu tiên không còn có sẵn.

Một loại vaccine mới hơn được phát triển bởi Bavarian Nordic để phòng ngừa bệnh đậu mùa và bệnh đậu mùa khỉ đã được phê duyệt ở Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ và Canada (dưới tên thương mại Imvanex, Jynneos và Imvamune). Bên cạnh đó, thuốc kháng virus cũng đang được phát triển. 

Trương Quỳnh Anh (dịch)

(0) Bình luận
Nổi bật
Mới nhất
Bệnh đậu mùa khỉ: Những gì chúng ta biết về loại virus giống bệnh đậu mùa lây lan ở Anh, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO