Ngày 12/4, ngày đầu tiên đi làm sau kỳ nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương 10/3, chỉ số tia UV (chỉ số cực đại bức xạ tia cực tím) ở tất cả các khu vực của Việt Nam đều đạt mức gây hại cao đến rất cao.
Tia cực tím đạt mực nguy hại ở nhiều nơi
Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, chỉ số cực đại bức xạ tia cực tím ngày 12/4 ở nhiều khu vực đạt ngưỡng cảnh báo màu tím (mức cao nhất trong thang đo). Cụ thể, các địa điểm gồm TP Pleiku, Đà Lạt, TP HCM và quần đảo Trường Sa là những khu vực có cảnh báo tím, mức chỉ số tia UV cao nhất, lên tới trên 11. Đây là mức cực kỳ nguy hiểm, ra ngoài vào thời điểm nắng nóng, khả năng cao sẽ bị sốc nhiệt, say nắng.
Ở các khu vực khác như Đà Nẵng, Phú Quốc, quần đảo Hoàng Sa, Quy Nhơn, Hà Tĩnh, Quảng Ninh, Sa Pa có mức cảnh báo màu nâu, chỉ số tia UV ở mức 10. Mức này, người dân bắt buộc phải che chắn khi ra ngoài, bôi kem chống nắng, đeo kính râm và đội mũ. Chỉ duy nhất có TP Hà Nội, chỉ số tia UV đạt mức 7 là mức nguy cơ gây hại cao, khuyến cáo nên tận dụng bóng mát khi ra ngoài trời, che chắn khi ra ngoài để hạn chế tác động của tia UV.
Theo cơ quan khí tượng, tình trạng tia UV ở mức cao đã kéo dài trong nhiều ngày trước đó (từ ngày 9-11/4) tại hầu khắp các khu vực trong cả nước, với mức cảnh báo luôn ở khoảng từ 8-11, màu đỏ đến tím. Trong khoảng thời gian này, Bệnh viện Da liễu TP.HCM đã điều trị nhiều trường hợp bệnh lý bỏng nắng da, phát ban đơn dạng ánh sáng và các bệnh lý sắc tố da trở nên nặng nề hơn như rám má, bệnh lý tăng sắc tố lớp thượng bì.
PGS.TS Phạm Văn Nho, Phòng Thí nghiệm Vật lý Ứng dụng, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, bức xạ cực tím (Ultraviolet radiation) là thành phần trong ánh sáng mặt trời. Trong đó quan trọng nhất là tia cực tím A và B (UVA và UVB) do có thể gây tổn thương DNA của tế bào da. Chỉ số tia cực tím càng cao thì nguy cơ gây tổn thương cho cơ thể càng lớn.
Khi tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng, da sẽ bị bỏng, khô sạm, mất đàn hồi, tạo nếp nhăn, làm nhanh lão hóa và có thể gây ung thư da. Ngoài ảnh hưởng trên da, tia cực tím còn có thể gây các vấn đề cho mắt. Vì thế nên dùng kính mắt có khả năng chặn tia cực tím (chỉ số ANSI trên bao bì).
Tia UV làm lão hóa da sớm, dễ gây ung thư da
BS.Hoàng Văn Tâm - giảng viên khoa da liễu Đại học Y Hà Nội cho biết, tiếp xúc với tia cực tím, hậu quả dễ nhận thấy nhất là gây lão hóa da nhanh và ung thư da sớm. Các nghiên cứu cho thấy thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trên 1 giờ mỗi ngày sẽ gây lão hóa sớm. Theo thời gian, da có thể bị nhăn nheo và nhất là hình thành các vết nám, tàn nhang, đốm nâu và các bệnh lý tăng sắc tố da khác.
Ngoài ra, tia cực tím còn là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư da trong dài hạn. Ung thư da tế bào đáy và tế bào gai là hai loại ung thư da phổ biến nhất. Chúng thường xuất hiện ở các vùng phơi bày ra ánh sáng như đầu và cổ. Các tình trạng này đòi hỏi cần được tầm soát và phát hiện sớm để tránh các di chứng nặng hơn.
Trường hợp nhẹ hơn là gây bỏng da, thâm da, ngứa ngáy khó chịu. Các ảnh hưởng mãn tính như xuất hiện tàn nhang, đồi mồi, nám, xuất hiện nhiều nếp nhăn, thậm chí có thể gây ung thư da hắc tố hoặc không hắc tố.
Theo PGS.TS Phạm Văn Nho, chống nắng nghĩa là chống lại sạm da, lão hóa da và ung thư da. Muốn chống nắng phải sử dụng biện pháp tổng thể, kết hợp kem chống nắng với việc đội mũ nón rộng vành, hạn chế ra nắng vào những thời điểm nắng gắt…
Tia tử ngoại là nguyên nhân làm gia tăng mật độ sắc tố melanin gây thâm da. Kem chống nắng ngăn tia tử ngoại tức là loại trừ nguyên nhân làm thâm da đồng thời loại bỏ luôn tác nhân gây lão hóa ung thư. Tuy vậy, người dân không nên quá lo lắng, chỉ cần thực hiện các biện pháp bảo vệ đơn giản, bạn hoàn toàn an tâm khi ra đường.
Các chuyên gia khuyến cáo bảo vệ làn da trước tác động của tia cực tím đóng vai trò rất quan trọng trong dài hạn, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi chỉ số tia cực tím ở mức nguy cơ gây hại rất cao. Sử dụng các biện pháp che tránh nắng cơ học (khẩu trang, nón rộng vành, kính mát…) và kem chống nắng thường xuyên là rất cần thiết ngay cả khi trời mưa hay không có ánh nắng gắt.
Khi chúng ta hoạt động ngoài trời nhiều trong thời tiết nắng nóng hiện nay cần bổ sung thêm nhiều nước và chất khoáng để cung cấp đủ ẩm cho làn da và cơ thể.
Theo Tô Hội/SK&ĐS