Sau 10 năm ở Hàn Quốc, với công việc ổn định, Nguyễn Văn Quang quyết định trở về quê Nghệ An. Anh muốn "rời xa" cuộc sống làm thuê để tìm cơ hội kinh doanh và tự chủ trên chính quê hương của mình.
Anh Nguyễn Văn Quang, 51 tuổi, người ở xã Thượng Tân Lộc, Nam Đàn, Nghệ An, đã sang Hàn Quốc để làm việc dưới chương trình cấp phép việc làm cho lao động nước ngoài (EPS). Tại xứ người, anh làm việc trong một trang trại chuyên trồng rau cần và nấm sạch.
Trải qua 10 năm làm việc tại trang trại ở Hàn Quốc, anh Quang không ngừng học hỏi, nghiên cứu và tiếp thu công nghệ, máy móc. Ý định của anh khi trở về Việt Nam là áp dụng những kiến thức đã học được nung nấu cho kế hoạch tương lai của mình. Năm 2018, anh Quang quyết định trở về và bắt đầu kế hoạch phát triển kinh tế từ cây nấm.
Mặc dù công việc ổn định, nhưng trong lòng anh vẫn luôn khao khát trở về quê hương. Anh chia sẻ: "Hàng ngày, khi làm việc ở Hàn Quốc, tôi không ngớt nghĩ về quê nhà. Tôi cảm thấy nếu tiếp tục ở Hàn, tôi sẽ phải chấp nhận số phận làm thuê. Vì vậy, trong thời gian ở đó, tôi luôn chi tiêu tiết kiệm, dành dụm vốn để một ngày trở về quê làm ăn".
Năm 2019, với hơn 2,5 tỷ đồng vợ chồng anh Quang bắt tay vào đầu tư xây dựng trang trại trồng nấm trên diện tích 1.500m2.
"Dựa vào kinh nghiệm và kỹ thuật tích lũy trong 10 năm làm việc ở nước ngoài, tôi tự tin thực hiện kế hoạch khởi nghiệp", anh Quang chia sẻ. "Tôi hướng đến việc kinh doanh lâu dài, vì vậy đã bắt đầu từ những bước đầu tiên một cách cẩn thận. Trang trại trồng nấm được chia thành 16 phòng khép kín, mỗi phòng rộng 18m2 và được ngăn cách bằng các tấm cách nhiệt để đảm bảo kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm tốt nhất. Hệ thống tưới, phun và dẫn nhiệt cũng được đầu tư tự động hóa", anh Quang giới thiệu về trang trại của mình.
Nhờ những kiến thức thu được trong quá trình làm việc ở nước ngoài, anh Quang đã tự mày mò chế tạo và lắp ráp các máy móc như máy trộn nguyên liệu, lò hấp, máy đóng bịch nấm... Điều này không chỉ giúp anh tự chủ về kỹ thuật mà còn tiết kiệm gần cả tỷ đồng so với việc mua máy móc nhập khẩu.
"Thực ra, trước khi đi xuất khẩu lao động, tôi đã thử nghiệm trồng nấm nhưng thất bại ngay lần đầu tiên", anh Quang chia sẻ. "Khi trở về, tôi nhận ra rằng nấm là loại thực phẩm không mới nhưng vẫn chưa được phổ biến rộng rãi trên thị trường. Dù có phần rủi ro, nhưng tôi tin tưởng vào kế hoạch của mình".
Sau hơn 5 năm khởi nghiệp, anh Nguyễn Văn Quang đã thành công trong việc xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường cho trang trại trồng nấm của mình.
Anh Quang đã chọn loại nấm bào ngư để trồng, một loại nấm giàu chất dinh dưỡng, dễ trồng và dễ chăm sóc, cùng với năng suất cao và thị trường tiêu thụ rộng lớn. Sau 3 tháng bắt đầu trồng 15.000 bịch phôi, anh đã thu hoạch được lứa nấm đầu tiên.
Áp dụng quy trình sản xuất khép kín và tiên tiến, cùng việc sử dụng nguồn nước từ đập Ba Khe giàu chất dinh dưỡng trong vùng để tưới cho nấm, trang trại của anh không chỉ tiết kiệm chi phí sản xuất mà còn đảm bảo nấm có kích thước đều, màu trắng đẹp.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ hàng ngày vài ba tạ nấm không đơn giản như anh dự tính ban đầu. Anh đã mở rộng kênh tiêu thụ từ bán lẻ tại các chợ nông thôn đến liên kết với nhà hàng và đại lý. Để giảm bớt chi phí, anh bán hàng trực tiếp tới nơi tiêu thụ, loại bỏ khâu trung gian.
Bên cạnh việc phân khu vực trồng nấm để thu hoạch và tiêu thụ theo hình thức cuốn chiếu, anh Quang còn tính toán mùa vụ cụ thể để đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất.
"Vụ mùa trồng nấm lớn nhất trong năm bắt đầu từ cuối tháng 7 đến đầu tháng 8, với thời điểm thu hoạch chủ yếu vào tháng 9. Đây là khoảng thời gian mưa bão, khi nguồn cung rau xanh giảm, giá cả tăng cao, từ đó tạo ra nhu cầu tiêu thụ nấm cao hơn. Đặc biệt, vào ngày rằm và mùng 1 Âm lịch trong mỗi tháng, nhu cầu tiêu thụ càng tăng. Do đó, việc điều tiết và chăm sóc để đảm bảo nấm được thu hoạch đúng thời điểm là vô cùng quan trọng", anh Quang chia sẻ.
Trong thời điểm này, trung bình mỗi ngày, trang trại của anh cung ứng từ 1 đến 3 tạ nấm cho thị trường. Thương hiệu nấm sạch của trang trại đã có mặt tại các chợ dân sinh, đại lý và nhà hàng, và hiện đang mở rộng tới các chuỗi siêu thị trong tỉnh Nghệ An.
Điều đặc biệt, trong việc trồng nấm để bán, anh Quang không đợi khách hàng đặt hàng mới giao hàng, mà thay vào đó anh ước lượng khả năng tiêu thụ của từng cửa hàng để bán hàng. Điều này giúp tránh tình trạng nấm tồn đọng, đảm bảo chất lượng nấm và giảm thiệt hại cho khách hàng. Trong trường hợp nấm, tồn đọng hoặc giảm chất lượng, anh sẵn sàng thu lại hoặc đổi cho khách.
"Việc xây dựng thương hiệu và đảm bảo chất lượng nấm là rất quan trọng để kinh doanh lâu dài", anh Quang nhấn mạnh.
Bên cạnh việc trồng nấm bào ngư, anh Quang cũng đang mở rộng sản xuất bằng cách trồng thêm nấm tai mèo và nấm linh chi. Với quy mô sản xuất hiện tại, trung bình mỗi năm, trang trại trồng nấm của anh Quang đạt doanh thu gần nửa tỷ đồng.
Không dừng lại ở đó, anh Quang đang tiến hành nghiên cứu để chuyển sang phương pháp trồng nấm trong lọ nhựa nhằm giảm chi phí và tăng tính chủ động trong điều chỉnh năng suất. Theo anh, việc này không chỉ giảm chi phí ban đầu mà còn cho phép tái sử dụng lọ nhựa nhiều lần, đồng thời mang lại năng suất cao hơn và ít ảnh hưởng đến môi trường.
Ông chủ trại nấm đang tiến hành nghiên cứu thay thế mùn cưa bằng lõi ngô xay. "Lõi ngô có chứa nhiều chất dinh dưỡng, phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây nấm. Nếu nghiên cứu thành công, chúng tôi sẽ giảm được chi phí sản xuất và cung cấp phụ phẩm cho bà con trồng ngô trong vùng", anh Quang chia sẻ.
Theo ông Hồ Đình Thắng, Chủ tịch Hội nông dân huyện Nam Đàn, cơ sở trồng nấm của anh Quang được đầu tư bài bản và có quy mô lớn hơn so với các mô hình khác trên địa bàn.
"Lợi thế lớn nhất của anh Nguyễn Văn Quang là có nguồn vốn và kỹ thuật được tích lũy trong thời gian làm việc ở nước ngoài. Tuy nhiên, việc tiêu thụ sản phẩm nấm vẫn là một thách thức, đặc biệt là khi cơ sở của anh Quang đang có kế hoạch mở rộng quy mô", ông Hồ Đình Thắng nói.
Hội nông dân huyện đang tập trung vào việc liên kết để hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm cho các hộ sản xuất, trong đó có cơ sở trồng nấm của anh Quang. "Chúng tôi đang phối hợp tổ chức công đoàn để đưa nấm vào các hội chợ dành cho công nhân và các bếp ăn tập thể trong các khu công nghiệp", ông Hồ Đình Thắng chia sẻ thêm.