Độc đáo, đặc sắc hội thi nấu cơm ở làng Thị Cấm

Việt Bắc 29/01/2023 17:17

Vào dịp đầu xuân, thành phố Hà Nội có hàng nghìn lễ hội khác nhau. Tuy nhiên, lễ hội làng Thị Cấm có một “chỗ đứng riêng” bởi những phong tục độc đáo. Trong đó, nổi bật nhất là hội thi nấu cơm.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 1.

Làng Thị Cấm nay thuộc phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội vào ngày mùng 8 tháng giêng hằng năm người dân đều tụ tập tại đình làng để chức hội thi nấu cơm nhằm tri ân tướng quân Phan Tây Nhạc, một vị tướng từ thời Hùng Vương có công giúp nước.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 2.

Tương truyền, vào đời Vua Hùng thứ 18, khi đất nước có nạn ngoại xâm, tướng quân Phan Tây Nhạc được Vua Hùng giao thống lĩnh quân binh đi đánh giặc. Tướng quân Phan Tây Nhạc lĩnh ý vua, nhận đủ quân số và gấp rút ngày đêm luyện rèn binh sĩ. Việc hành quân gấp gáp, nếu binh sĩ không được ăn đúng bữa thì khó có sức đuổi giặc. Ông nghĩ ra cách tổ chức thi nấu cơm có thưởng ngay trong quân ngũ để nhanh chóng ổn định đội quân hậu cần giỏi nấu nướng.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 3.

Sau khi chiến thắng quân giặc, tướng quân Phan Tây Nhạc và phu nhân là bà Hoa Dung về sống ở mảnh đất Thị Cấm, dạy dân làng trồng rau, nuôi tằm, dệt vải. Sau khi qua đời, ông được nhân dân tôn thờ là Thành Hoàng làng. Để tưởng nhớ công ơn ông, người dân làng Thị Cấm mở hội vào ngày mùng 8 tháng Giêng Âm lịch hằng năm. Trong đó, độc đáo nhất là cuộc thi thổi cơm, tái hiện lại khung cảnh cuộc thi năm xưa của người tướng tài.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 4.

Hội thổi cơm thi có 3 phần chính là thi kéo lửa, thi chạy lấy nước và thi giã thóc thành gạo. Trước 11 giờ trưa, 4 đội thi phải hoàn tất những công việc chuẩn bị để bước vào cuộc tranh tài.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 5.

Phần thi kéo lửa là một trong những nội dung hấp dẫn nhất của hội thi. Mỗi đội cử ra 4 thanh niên khỏe mạnh. Dụng cụ bao gồm rơm nhóm lửa, đoạn tre đực già dùi sẵn những khe nhỏ và một que giang luồn vào khe đó đánh lửa.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 6.

Đúng 11 giờ trưa, trai làng cường tráng kéo lửa thi thổi cơm trong tiếng hò reo không ngớt của đông đảo bà con dân làng.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 7.

Mồi lửa đầu tiên bén rơm cũng là lúc không khí trong sân đình làng náo nhiệt hơn bao giờ hết. Các đội mang lửa về bếp để chuẩn bị nấu cơm.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 8.

Có lửa, nồi được bắc lên. Mỗi đội có 10 thành viên, nhóm đun nước, nhóm giã gạo, các thao tác phải thật nhanh và vô cùng khéo léo.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 9.

Mỗi đội có 10 thành viên, nhóm đun nước, nhóm giã gạo, các thao tác phải thật nhanh và vô cùng khéo léo.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 10.

Gạo sau khi giã được chuyển sẩy, sàng, vo đãi sạch trắng tinh để chuẩn bị thổi cơm.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 11.

Gạo đãi sạch, nước vừa kịp sôi, các thành viên trong đội mỗi người một việc, phối hợp nhịp nhàng. Từ khi có lửa đến lúc bỏ gạo vào nồi chỉ mất 10 phút.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 12.

Dân làng Thị Cấm tin rằng giáp nào giành chiến thắng trong cuộc thi thì năm ấy mọi người trong giáp đó sẽ ấm no, làm ăn thuận lợi. Chính vì vậy, cuộc thi diễn ra rất sôi động. Mọi người đều cố gắng hết sức để giáp mình giành chiến thắng.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 13.

Để kéo dài thời gian cho cơm chín nục, người phụ trách nồi cơm đốt vun nhiều đống tro rơm buộc người chấm phải mất công tìm kiếm.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 14.

Chỉ trong phút chốc, sân đình làng mịt mù khói trắng cay xè mắt.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 15.

Thời gian dành cho quá trình thi thổi cơm kéo dài khoảng gần một giờ đồng hồ. Sau đó, các cụ trong Ban tổ chức sẽ gõ trống và đi tìm các nồi cơm trong các đống tro than rơm trên sân đình.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 16.

Chính tay các cụ cao tuổi tự thu gom các nồi nấu cơm để mang vào đình chấm điểm.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 17.

Các cụ trong ban Khánh tiết sẽ dâng mâm cơm của 4 đội vào cửa Thánh và chấm điểm nồi cơm giành giải nhất. Cơm đạt yêu cầu phải chín dẻo và trắng, không lẫn thóc, sạn, hạt cơm không bị sượng.

Chuyện ít biết về hội làng Thị Cấm - Ảnh 18.

Được biết, do những yếu tố đặc sắc, hiếm có của lễ hội, ngày 9/3/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 827/QĐ-BVHTTDL công bố Lễ hội truyền thống - Hội thổi cơm thi Thị Cấm vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

(0) Bình luận
Nổi bật
Mới nhất
Độc đáo, đặc sắc hội thi nấu cơm ở làng Thị Cấm
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO