Giá vàng có tiếp tục tăng cao?

Những lần giá vàng tăng cao chót vót rồi lại giảm sâu

Giá vàng tăng như vũ bão, liên tiếp thiết lập đỉnh cao lịch sử - đạt 101 triệu đồng/lượng vào ngày 19/3. Chỉ trong một năm, giá vàng nhẫn tăng khoảng 30 triệu đồng/lượng, vàng miếng SJC cũng đội lên hơn 19 triệu đồng mỗi lượng.

Theo đó, giá vàng nhẫn và vàng miếng tăng lần lượt 43% và 23% so với cùng kỳ năm trước. Với mức tăng này, vàng sinh lời gấp 3-5 lần so với gửi tiền tiết kiệm. Lúc này, những dự báo vàng giảm giá về 80 triệu đồng/lượng, thậm chí sâu hơn trở nên lạc lõng. Không mấy người tin vào một kịch bản như vậy.

Tuy nhiên, lịch sử giá vàng đã chứng minh "vàng không phải chỉ có tăng", mà có khi nhiều năm chìm sâu dưới đáy. Giai đoạn 2009-2011, giá kim loại quý này cũng biến động dữ dội. Chỉ 3 năm, giá vàng miếng trong nước từ 19 triệu vọt lên 49 triệu đồng/lượng, tăng hơn 30 triệu đồng mỗi lượng. Đây cũng được xem là "cơn sốt vàng" đầu tiên của thế kỷ 21 khi nhu cầu vàng của người Việt bị đẩy lên đỉnh điểm.

Tuy nhiên, trước ngưỡng 50 triệu đồng/lượng, cuối năm 2011 giá vàng bắt đầu lao dốc và quanh mốc 34-36 triệu đồng/lượng giai đoạn 2012-2018, tạo đáy 32,45 triệu đồng/lượng vào cuối năm 2015.

Đến năm 2019, vàng mới bước vào chu kỳ tăng giá, vọt lên 42,6 triệu đồng/lượng chốt phiên giao dịch cuối năm, sau đó duy trì đà tăng mạnh ở những năm tiếp theo. Có nghĩa, phải mất nhiều năm, người mua vàng năm 2011 mới hoà vốn.

Nhiều năm đi ngang sau cú sụt giảm cuối 2011, giá vàng chỉ thực sự có cơn sốt mới vào cuối năm 2023. Giá vàng miếng SJC ghi nhận trong phiên giao dịch đầu năm 2023 ở mức 67 triệu đồng/lượng (bán ra). Chỉ hơn hai năm sau, ngày 19/3/2025, giá vàng miếng đã vượt 100 triệu đồng/lượng, tăng 33 triệu đồng/lượng (tương đương tăng 49,3%).

Còn tính từ đáy 32,45 triệu đồng/lượng cuối năm 2015, giá vàng miếng SJC đã tăng 67,55 triệu đồng/lượng, tương đương mức tăng 208%. Tương tự, giá vàng nhẫn ngày 1/1/2023 chỉ ở ngưỡng 54 triệu đồng/lượng chiều bán ra, đến ngày 19/3/2025 vọt lên 100 triệu đồng/lượng, tăng khoảng 46 triệu đồng/lượng (tương đương mức tăng 85%).

Theo PGS.TS Trần Đức Minh, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, vàng từ lâu đã được người Việt xem là kênh giữ tài sản an toàn. Trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, các chính sách thuế và điều hành từ các nước lớn có thể gây áp lực tăng giá vàng quốc tế. Điều này kết hợp với thói quen tích trữ vàng trong dân càng khiến giá vàng trong nước bị đẩy lên mạnh hơn.

Theo PGS.TS Trần Đức Minh, về trung và dài hạn, dư địa tăng giá vàng vẫn còn nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng toàn cầu và nhu cầu tích trữ vàng của các ngân hàng trung ương lớn. Tuy nhiên, nhà đầu tư trong nước cần thận trọng và tránh tâm lý đầu cơ đám đông, bởi lịch sử đã chứng minh rằng sau những cơn sốt vàng là những cú "rơi tự do" khiến nhiều người thua lỗ nặng.

Cần sửa đổi quy định quản lý thị trường vàng

PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá (Bộ Tài chính), nhấn mạnh quan điểm chúng ta rất cần sửa đổi toàn diện Nghị định 24 để quản lý thị trường vàng hiệu quả hơn.

Theo ông, việc duy trì độc quyền nhập khẩu vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước đang khiến thị trường thiếu cạnh tranh, tạo ra khoảng cách lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới. Vì vậy, ông đề xuất nên cho phép các doanh nghiệp đủ điều kiện được nhập khẩu vàng, qua đó bình ổn cung - cầu và kéo giá vàng trong nước tiệm cận giá quốc tế.

Cùng với đó, chuyên gia nhấn mạnh cần xem xét mở sàn giao dịch vàng, cho phép giao dịch vàng tài khoản, vàng phái sinh để đa dạng hóa kênh đầu tư, hạn chế giao dịch vàng vật chất trong dân. Ông cũng lưu ý, việc chống "vàng hóa" không thể chỉ dựa vào các biện pháp hành chính, mà cần có các công cụ tài chính hiện đại như chứng chỉ vàng, hợp đồng kỳ hạn.

PGS.TS Ngô Trí Long cảnh báo, cần cân nhắc kỹ đề xuất đánh thuế giao dịch vàng, bởi nếu không hợp lý sẽ khiến người dân găm giữ vàng, không đưa vào lưu thông, gây lãng phí nguồn lực. Theo ông, chính sách quản lý vàng cần được điều chỉnh linh hoạt, sát thực tiễn để đảm bảo ổn định thị trường và an toàn tài chính.

Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng - Học viện Ngân hàng: "Người Việt có xu hướng nắm giữ vàng không chỉ vì mục đích trang sức mà còn để phòng ngừa rủi ro, đặc biệt là rủi ro lạm phát. Nguyên nhân sâu xa là do thị trường tài chính trong nước chưa đủ đa dạng để cung cấp các sản phẩm đầu tư thay thế".

Ông Hùng cho rằng, để người dân giảm lệ thuộc vào vàng, cần thúc đẩy phát triển các kênh đầu tư tài chính chính thống, an toàn và linh hoạt hơn. "Các sản phẩm tài chính như chứng chỉ quỹ, trái phiếu doanh nghiệp uy tín, tiết kiệm liên kết đầu tư hoặc sản phẩm gắn với mục tiêu dài hạn như bảo hiểm hưu trí cần được đẩy mạnh. Thậm chí, ở các nước phát triển, người dân còn có thể đầu tư vào các sản phẩm phòng hộ rủi ro khí hậu, thiên tai, phái sinh thời tiết - điều mà Việt Nam hiện chưa có".