Đó là nhận định của ông Ngô Thuận Lăng, Phó Trưởng Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an TPHCM tại Tọa đàm "Giải pháp thu hồi tài sản tham nhũng trên địa bàn TPHCM" do Ban Nội chính Thành ủy - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực TPHCM phối hợp với Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức mới đây.

Theo ông Ngô Thuận Lăng, công tác thu hồi tài sản là mục tiêu, yêu cầu quan trọng để đánh giá hiệu quả của hoạt động điều tra đối với các vụ án nói chung và vụ án kinh tế tham nhũng nói riêng. Tuy nhiên, trong giai đoạn phát hiện, kê biên và thu hồi tài sản tại cơ quan điều tra Công an TPHCM gặp phải không ít khó khăn.

Ông Lăng dẫn ra các vướng mắc mà quá trình kê biên, thu hồi tài sản gặp khó. Như về pháp lý, việc kê biên tài sản chỉ áp dụng với bị can, bị cáo và phong tỏa tài sản chỉ áp dụng với người bị buộc tội, tài sản tịch thu phải liên quan trực tiếp đến tội phạm, trong đó việc kê biên và phong tỏa số tiền trong tài khoản phải tương ứng.

Thực tế, việc này lại khó xác định trong giai đoạn tiền tố tụng, kể cả trong giai đoạn điều tra, lên tin báo, tiến hành khởi tố vụ án đều khó xác định vì các dòng tiền đan xen nhau, đòi hỏi cơ quan điều tra phải rất thận trọng trong việc xác định.

Trong khi đó, theo quy định, trong quá trình khởi tố điều tra, khi bị can mất tích hoặc các đối tượng liên quan bỏ trốn và chưa xác định được thì phải đình chỉ, tạm đình chỉ vụ án, dẫn đến rất khó khăn trong xác định hậu quả thiệt hại để thu hồi tài sản.

Cũng theo ông Lăng, hiện cơ sở dữ liệu quốc gia đang dần hoàn thiện với rất nhiều trường dữ liệu để phục vụ việc thu hồi tài sản. Thế nhưng trường dữ liệu kết nối đất đai, tài khoản ngân hàng mới chỉ có số ít.

Mặt khác theo ông Lăng, tội phạm và gia đình họ chủ yếu sử dụng tiền mặt nên việc xác định tài sản để phân loại, bóc tách rất khó. Trong khi đó, việc chuyển tiền đi nước ngoài rất dễ dàng, không thể kiểm soát được, chỉ một cuộc điện thoại ở Việt Nam có thể chuyển đi khắp thế giới và thực hiện giao dịch, chuyển hóa thành các khoản đầu tư ở nước ngoài… Việc hỗ trợ và tương trợ tư pháp về các trường hợp này gặp rất nhiều khó khăn.

Trên cơ sở thực tiễn bất cập hiện hữu, Thượng tá Ngô Thuận Lăng đề nghị cần xây dựng hành lang pháp lý tạo cơ sở cho các cơ quan tiến hành tố tụng hoặc phục vụ các cơ quan liên quan thực hiện nhiệm vụ được minh bạch, quyết liệt hơn.