Kiểm soát huyết áp không cần thuốc như thế nào?

Thế nào là tăng huyết áp và nguyên nhân

Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), khi trị số trung bình qua ít nhất hai lần đo của huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc trị số trung bình của huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg trong ít nhất hai lần thăm khám liên tiếp. Tiền tăng huyết áp khi trị số nằm trong khoảng 120-139/80-89 mmHg và mức huyết áp bình thường khi nhỏ hơn hoặc bằng 120/80 mmHg.

Đa phần bệnh thường gặp ở người luống tuổi không có nguyên nhân. Bệnh có tính gia đình, nhiều người trong gia đình cùng mắc tình trạng này, đặc biệt khi lớn tuổi.

Ngoài ra còn có các yếu tố khác dễ đưa đến mắc bệnh cao huyết áp như thói quen ăn mặn (nhiều muối), hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, dư cân hoặc béo phì, ít vận động thể lực, mắc một số bệnh lý nội tiết, thận, tuyến thượng thận. Người có nhiều căng thẳng, áp lực trong cuộc sống cũng dễ bị cao huyết áp.

Khi bị tăng huyết áp, người bệnh hay có biểu hiện như: Nhức đầu, nặng đầu, mỏi gáy, chóng mặt, nóng bừng mặt.

Kiểm soát huyết áp không dùng thuốc như thế nào?

Mục tiêu điều trị hạ huyết áp tối ưu ở hầu hết các bệnh nhân không có nguy cơ cao là < 140/90 mmHg. Việc kiểm soát huyết áp tích cực hơn không mang lại lợi ích rõ rệt mà còn làm tăng chi phí và các tác dụng phụ của thuốc.

Điều trị tăng huyết áp cần sự tuân thủ lâu dài của người bệnh. Thông qua việc theo dõi huyết áp thường xuyên tại nhà và ở phòng khám, chỉnh liều thuốc hạ áp một cách thích hợp, để đạt mục tiêu huyết áp chấp nhận được.

Việc thay đổi lối sống rất quan trọng, đó là giảm cân, giảm ăn muối và chất béo bão hòa, giảm lượng calo trong chế độ ăn, tập thể dục đều đặn và uống rượu vừa phải, bổ sung calci, kali,… đều nằm ở phần đầu trong hướng dẫn điều trị.

Bệnh nhân tăng huyết áp nên đi bộ nhanh ít nhất 30 phút mỗi ngày, rèn luyện thể lực thường xuyên vì nếu ngừng hoạt động, huyết áp có thể tăng trở lại.Một số môn thể thao có thể tập để kiểm soát huyết áp bao gồm: đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội hoặc khiêu vũ

Một chế độ dinh dưỡng nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau và các sản phẩm từ sữa ít béo; đồng thời loại bỏ chất béo bão hòa và cholesterol có thể giảm khoảng 11 mmHg huyết áp.

Tất nhiên không dễ dàng để thay đổi thói quen ăn uống nhưng bạn có thể áp dụng chế độ dinh dưỡng lành mạnh bằng cách: ghi nhật ký thực phẩm (theo dõi loại thức ăn, lượng tiêu thụ, thời điểm, lý do); cân nhắc việc tăng cường kali (kali từ trái cây, rau củ có thể làm giảm tác động của natri lên huyết áp); đọc bao bì thực phẩm khi mua sắm và tuân theo kế hoạch ăn uống khi đi ăn ở ngoài.

Loại bỏ căng thẳng, bạn có thể đối phó với chúng theo cách lành mạnh. Chẳng hạn như lập kế hoạch cho một ngày và tập trung vào các ưu tiên; tránh làm việc quá sức và học cách từ chối những thứ nằm ngoài danh sách.

Theo dõi huyết áp tại nhà giúp bạn kiểm soát mức huyết áp. Thăm khám sức khỏe định kỳ cũng là chìa khóa giúp kiểm soát huyết áp.

Quy trình đo huyết áp đúng cách theo hướng dẫn của Bộ Y tế

Khi đo huyết áp tại phòng khám hoặc đo huyết áp tại nhà, bệnh nhân đều cần thực hiện đúng theo quy trình sau:

1. Nghỉ ngơi trong phòng yên tĩnh ít nhất 10 phút trước khi đo huyết áp.

2. Không dùng chất kích thích (cà phê, hút thuốc, rượu bia) trước đó 2 giờ.

3. Tư thế đo chuẩn: người được đo huyết áp ngồi ghế tựa, cánh tay duỗi thẳng trên bàn, nếp khuỷu ngang mức với tim. Ngoài ra, có thể đo ở các tư thế nằm, đứng. Đối với người cao tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường, nên đo thêm huyết áp tư thế đứng nhằm xác định có hạ huyết áp tư thế hay không.

4. Sử dụng huyết áp kế thủy ngân, huyết áp kế đồng hồ hoặc huyết áp kế điện tử (loại đo ở cánh tay). Các thiết bị đo cần được kiểm chuẩn định kỳ. Chiều dài bao đo (nằm trong băng quấn) tối thiểu bằng 80% chu vi cánh tay, chiều rộng tối thiểu bằng 40% chu vi cánh tay. Quấn băng quấn đủ chặt, bờ dưới của bao đo ở trên nếp lằn khuỷu 2cm. Đặt máy ở vị trí để đảm bảo máy hoặc mốc 0 của thang đo ngang mức với tim.

THs. Bs Hà Hùng – BV Lão Khoa TW