Nghệ An: Hàng nghìn người hào hứng tham gia lễ hội bắt cá trên sông Giăng

Hai phụ nữ tự hào với việc bắt được hai con cá trắm nặng hơn 3 kg

Từ sáng sớm ngày 14/4, không khí tại sông Giăng, xã Môn Sơn đã vô cùng sôi động khi 12 đội từ 12 thôn đổ về đưa thuyền gỗ nhỏ, chài và xô nhựa đến bờ kè ở thôn Làng Xiềng và Thái Sơn 1 để tham gia cuộc thi bắt cá.

Hơn 2.000 người dân mọi lứa tuổi, từ đàn ông, phụ nữ, thanh niên đến trẻ em, cùng tập trung để cổ vũ. Vùng quê trở nên náo nhiệt với hàng loạt xe máy và ô tô, trong tiếng hò reo và tiếng cười rộn ràng lan tỏa khắp vùng.

Sông Giăng, qua xã Môn Sơn, là một dòng sông có chiều rộng khoảng 150m và dài khoảng 700m, nằm kề bên các dãy núi đá vôi. Đoạn sâu nhất của sông là 2,5m và điểm cạn nhất khoảng nửa mét. Dưới dòng sông này, có nhiều loại cá như cá mát, cá trắm, cá lăng... Các loại cá này nổi tiếng với thịt ngon và hương vị đặc trưng so với các vùng khác trong tỉnh. 

Năm 2024, lễ hội Môn Sơn - Lục Dạ đã tổ chức cuộc thi bắt cá lần thứ hai, đánh dấu một hoạt động truyền thống hàng năm diễn ra vào tháng 4.

Theo quy định, mỗi đội thi bắt cá phải bao gồm 4 nam và 3 nữ, đều có hộ khẩu tại các thôn trong xã. Mỗi đội cần chuẩn bị sẵn 4 chài, 1 xúc, 1 vợt và 1 xô nhựa, có thể kèm theo giỏ hoặc kính lặn.

Tất cả thành viên phải mặc áo thể thao cùng màu để nhận biết. Số cá bắt được để tính điểm phải được các đội thi lấy từ khu vực sông Giăng và sẽ bị loại trực tiếp nếu có dấu hiệu bắt cá từ bên ngoài đưa vào.

Khi đồng hồ chạm 8h30', ban tổ chức phát hiệu lệnh qua loa, 12 đội thi ngay lập tức chèo thuyền ra giữa sông Giăng và tung chài rộng 3m, dài 2,8m xuống nước để bắt cá. Sau khoảng 5 - 10 phút, 2 - 3 thành viên sẽ lặn xuống kiểm tra xem có cá mắc lưới hay không để đưa ra phương án bắt cá. Đồng thời, một số đội khác có 5 - 7 người đứng trên thuyền hợp sức thu tấm chài lại. Nếu phát hiện cá "dính bẫy", ngay lập tức cá sẽ được bỏ vào xô nhựa.

Ông Hà Văn Mại, 56 tuổi, từ đội Tân Sơn, chia sẻ, trước khi diễn ra cuộc thi, vài ngày trước các thành viên trong đội đã cùng nhau ra các hồ đập trên địa bàn để tập quăng chài. Ông Mại cho biết rằng cá trong sông Giăng thường có những con nặng từ 6 - 8kg và có nhiều loại như trắm đen có thể nặng đến 15 - 20kg. Khi bắt những con cá khủng như vậy, nếu không áp dụng kỹ thuật đúng cách, nguy cơ bị thoát ra rất cao, vì vậy việc phối hợp nhịp nhàng là điều cần thiết.

Ông Mại cũng chia sẻ thêm rằng: "Số lượng cá năm nay không thay đổi so với năm trước, nhưng các loại cá kích cỡ lớn đang giảm dần. Trong đợt thi trước, đội tôi thường bắt được nhiều cá trắm nặng từ 6 - 8kg. Nhưng năm nay, con cá lớn nhất chỉ khoảng 4kg, còn lại thì ở mức từ 8 lạng đến hơn 2kg".

Khoảng 9h30', cuộc thi kết thúc và các đội bắt đầu đưa xô nhựa chứa cá về cho ban tổ chức cân để xác định trọng lượng. Kết quả, đội Bắc Sơn đã đoạt giải nhất khi bắt được hơn 17kg cá, nhận 400.000 đồng. Họ còn được thưởng thêm 100.000 đồng vì đã bắt được con cá trắm to nhất, nặng 4kg. Hai đội Tân Sơn và Làng Yên cũng có thành tích tốt khi bắt được lượng cá từ 14 - 15kg, lần lượt về thứ ba và nhì, nhận 200.000 - 300.000 đồng. 

Các con cá này sẽ được phân phối cho các đội để chế biến thành thực phẩm.

Ông Lương Văn Hoa, Chủ tịch UBND xã Môn Sơn, chia sẻ rằng việc trao các phần thưởng tiền không chỉ nhằm khích lệ tinh thần cho các đội thi mà còn giúp họ có kinh phí để sắm ngư cụ cho các cuộc thi sau này. 

"Mục tiêu của chúng tôi là khuyến khích người dân và du khách tham gia lễ hội Môn Sơn - Lục Dạ để nâng cao ý thức về bảo vệ môi trường sinh thái và nguồn lợi thủy sản địa phương" - ông Hoa cho biết.

Trong khoảng thời gian từ 10h đến 12h, hàng nghìn người dân tham gia lễ hội được phép sử dụng các loại ngư cụ như lưới, chài, xô nhựa để bắt cá. Trung bình, mỗi người thu được khoảng 1-2kg cá. Khi về đến trên bờ sông, ban tổ chức đã yêu cầu mọi người rời khỏi khu vực và gắn biển cấm đánh bắt.

Trong tương lai gần, chính quyền địa phương dự kiến sẽ tiếp tục thả thêm cá giống xuống sông và cử bảo vệ để giám sát hằng ngày, nhằm phục vụ cho các mùa lễ hội tiếp theo.

"Đối với tôi, cá ở đây thực sự ngon" - ông Vi Văn Lương, 56 tuổi, trú xã Môn Sơn, chia sẻ - "Khi đưa lên bờ, có một số người hỏi mua ngay, nhưng tôi không bán. Thay vào đó, tôi đưa về nhà và nấu lên với một ít dưa chua để cùng gia đình thưởng thức, hoặc mời bạn bè đến chung vui. Những lễ hội như thế này cần được duy trì và phát triển, vì khi tham gia, chúng ta sẽ cảm nhận được sự đoàn kết và sự gắn kết cộng đồng".

Lễ hội Môn Sơn - Lục Dạ là một sự kiện thường niên nhằm tưởng nhớ ngày thành lập chi bộ Đảng Môn Sơn vào tháng 4 năm 1931 - đây cũng là chi bộ Đảng đầu tiên của miền Tây nam Nghệ An. Lễ hội năm nay diễn ra từ ngày 13 đến 14/4, không chỉ là dịp lễ trang trọng mà còn là cơ hội để cộng đồng tham gia vào nhiều hoạt động sôi động như chợ phiên, cuộc thi bắt cá, ném còn và dệt thổ cẩm...