Nguy cơ đột quỵ gia tăng trong mùa nắng nóng, những ai cần đặc biệt lưu ý?

Cảnh báo đột quỵ mùa nắng nóng

Hiện nay, nắng nóng gay gắt xuất hiện tại nhiều địa phương trên cả nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân và người lao động. Theo Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế), vào mùa nắng nóng, người dân có thể gặp phải một số vấn đề sức khỏe như: Say nắng, say nóng hoặc đột quỵ do nóng.

Nguyên nhân chủ yếu là do phải tiếp xúc quá lâu hoặc làm việc trong môi trường nắng nóng, nhiệt độ cao hoặc cũng có thể do thay đổi nhiệt độ môi trường đột ngột.

Trong số các vấn đề hay gặp trong mùa nắng nóng, đột quỵ là một trong những vấn đề đáng lo ngại. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nguy cơ đột quỵ và yếu tố nhiệt độ có mối liên hệ với nhau. Trong đó, nhiệt độ môi trường tăng cao là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ. Nguy cơ đột quỵ có thể tăng thêm 10% ở một số đối tượng khi nền nhiệt độ môi trường tăng thêm 1 độ C.

Trên thực tế, vào mùa nắng nóng, tại nhiều bệnh viện trên cả nước đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị đột quỵ được đưa đến cấp cứu, thậm chí có nơi quá tải vì bệnh nhân đột quỵ quá đông.

Theo PGS.TS Mai Duy Tôn - Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, vào mùa hè, một số người không bổ sung nước kịp thời sẽ khiến máu dễ bị kết dính và lưu thông kém. Hậu quả làm tăng huyết áp, dễ hình thành cục máu đông và gây tắc nghẽn mạch máu, từ đó tăng nguy cơ sốc nhiệt và đột quỵ.

Bên cạnh đó, nóng bức kéo dài có thể gây rối loạn quá trình hoạt động của hệ tim mạch, khiến tim hoạt động kém hơn. Lúc này, hiệu suất bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể trong đó có não bị suy giảm.

Với thời tiết nắng nóng, nguy cơ bị đột quỵ thường xảy ra khi nhiệt độ ngoài trời từ 32 độ C trở lên. Người già và trẻ em là những đối tượng dễ bị đột quỵ do nắng nóng vì nhóm đối tượng này thích nghi với sự tăng nhiệt chậm hơn so với những người khác.

Ngoài ra, những người có các yếu tố nguy cơ của đột quỵ não như tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, các bệnh lý mạch máu, loạn nhịp tim, bệnh van tim, bệnh lý chuyển hóa, béo phì, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia… cần đặc biệt lưu ý vì nắng nóng có thể gia tăng nguy cơ tái phát bệnh, thậm chí là đột quỵ.

Mặt khác, người đang ở ngoài trời nắng nóng đi vào phòng lạnh đột ngột cũng nguy cơ đột quỵ, nguyên nhân là do mạch máu bị co lại đột ngột, tăng huyết áp.

Khi bị sốc nhiệt, đột quỵ do nắng nóng, người bệnh có những biểu hiện ban đầu như: Mặt đỏ, môi, da khô, mạch nhanh, thở nhanh, đau đầu, chóng mặt, vã mồ hôi, hoa mắt, khó thở, thở gấp sau đó có thể xuất hiện tình trạng trụy mạch, sốt cao (từ 39 - 40 độ C), hôn mê… Nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể gặp nhiều di chứng nặng nề cho sức khỏe, thậm chí tử vong. 

Cách phòng ngừa đột quỵ trong mùa nắng nóng

Theo ThS.BS Đỗ Đình Lượng, Phó Trưởng khoa Cấp cứu – Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc, để phòng ngừa nguy cơ bị đột quỵ trong mùa nắng nóng, người dân cần thực hiện một số biện pháp sau:

Khám sức khỏe và tầm soát đột quỵ định kỳ

Khám sức khỏe tổng quát hoặc tầm soát đột quỵ định kỳ là điều cần thiết giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ đột quỵ, từ đó có biện pháp phòng tránh hữu hiệu.

Mục tiêu của việc tầm soát đột quỵ là dựa vào công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, máy móc hiện đại để phát hiện sớm các yếu tố tiềm ẩn đột quỵ như hẹp, tắc nghẽn mạch máu, phình, vỡ hay dị dạng mạch máu não và những bệnh lý nền khác có liên quan.

Có chế độ dinh dưỡng khoa học

- Uống đủ nước: Cơ thể cần được cung cấp từ 2 lít nước mỗi ngày để hạn chế tình trạng mất nước, từ đó làm giảm nguy cơ đột quỵ do cục máu đông. Nên dàn trải lượng nước uống trong 1 ngày và không nên uống quá nhiều nước trong thời gian ngắn.

- Ăn uống đa dạng, đầy đủ dưỡng chất: Ưu tiên bổ sung các loại rau củ quả, thực phẩm giàu chất béo tốt. Một số thực phẩm giàu chất béo tốt điển hình như quả bơ, các loại hạt, cá béo, quả oliu… có tác động làm giảm cholesterol giúp hạn chế nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng cường sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ tăng huyết áp. Từ đó góp phần giảm nguy cơ bị đột quỵ do nắng nóng.

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nắng gắt

Một trong những biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa đột quỵ trong những ngày nắng nóng là hạn chế để cơ thể tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong thời điểm từ 10 giờ đến 16 giờ. Nếu buộc phải ra hoạt động ngoài trời trong khoảng thời gian này, nên mặc quần áo chống nắng, đội mũ rộng vành. 

Đặc biệt, đối tượng có sức khỏe kém, người từng bị đột quỵ hoặc đang mắc các bệnh lý tiềm ẩn đột quỵ (bệnh tim, tiểu đường, tăng huyết áp…) cần được ưu tiên làm việc và sinh hoạt trong môi trường râm mát, tránh ánh nắng gay gắt.

Bên cạnh đó, cần tránh từ ngoài nắng đi vào phòng lạnh đột ngột vì có thể khiến mạch máu co lại đột ngột, tăng huyết áp, tăng nguy cơ đột quỵ. Nên dùng điều hòa ở nhiệt độ an toàn từ 26 đến 28 độ C.

Tập thể dục đều đặn

Mỗi người cần tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức đề kháng, từ đó góp phần bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ đột quỵ. Đặc biệt, trong thời gian nắng nóng, cần ưu tiên các bộ môn tập luyện trong nhà và hạn chế các loại hình vận động ngoài trời như chạy bộ, chạy xe đạp, chơi đá bóng, bóng chuyền…

Làm gì khi có người thân bị đột quỵ?

Các chuyên gia khuyến cáo, đột quỵ não có thể đe dọa đến tính mạng và dẫn đến tàn tật vĩnh viễn. Vì vậy, điều quan trọng khi phát hiện người thân có dấu hiệu đột quỵ, cần đưa bệnh nhân vào nơi thoáng mát, cởi bỏ bớt hoặc nới rộng quần áo, lau mát.

Bên cạnh đó, lập tức gọi xe cứu thương. Gọi 115 là lựa chọn thông minh nhất khi người thân bị đột quỵ. Xe cứu thương 115 sẽ đưa người bị đột quỵ đến địa điểm có thể thực hiện kỹ thuật cấp cứu bệnh nhân đột quỵ chuẩn nhất và nhanh nhất.

Nếu người bệnh đang ngồi hoặc đứng, hãy khuyến khích họ nằm nghiêng với tư thế đầu cao. Tư thế này giúp tăng cường lưu lượng máu đến não. Tuy nhiên, nếu người bệnh bị ngã thì đừng cố di chuyển họ.

Một số người bệnh có thể bất tỉnh trong cơn đột quỵ não. Nếu điều này xảy, hãy đánh giá tình trạng hô hấp của họ, xem họ có còn thở không. Nếu không thể bắt được mạch, hãy bắt đầu thực hiện hồi sinh tim phổi...