Những thông tin mới nhất về vụ nổ súng cướp tiệm vàng ở Huế

Kẻ gây án là cán bộ trại tạm giam, có dấu hiệu tâm lý bất thường 

Theo báo cáo của Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế, vào khoảng 12h40 ngày 31/7, tại tiệm vàng Hoàng Đức và Thái Lợi chợ Đông Ba (phường Đông Ba, TP Huế) xuất hiện một người đàn ông sử dụng súng AK bắn 1 phát chỉ thiên, sau đó bắn vào tủ kính tiệm vàng. Đối tượng sau đó lấy 2 khay đựng vàng ném vung vãi ở trước cửa tiệm và cầm súng đi bộ về hướng cầu Gia Hội.

Ngay khi nhận tin báo, Giám đốc Công an tỉnh Nguyễn Thanh Tuấn đã chỉ đạo triển khai ngay lực lượng đến hiện trường đồng thời giao trách nhiệm cho Đại tá Đặng Ngọc Sơn - Phó Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh trực tiếp chỉ đạo tại hiện trường. Sau thời gian được Đại tá Đặng Ngọc Sơn trực tiếp vận động, thuyết phục, ổn định tâm lý, đối tượng đã hợp tác, giao nộp súng. 

Đối tượng gây án được xác định là Ngô Văn Quốc (SN 1984, trú tại thị xã Hương Thủy, Thừa Thiên - Huế). Quốc là cán bộ trại giam Bình Điền (thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế), có dấu hiệu tâm lý bất thường, mất kiểm soát dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật. Thời điểm gây ra vụ cướp, Quốc mặc sắc phục công an. 

Chia sẻ với báo Tiền Phong, Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tội phạm học, Bộ Công an nhận xét, đây là vụ cướp có nhiều dấu hiệu bất thường. Điểm bất thường thứ nhất nằm ở chỗ, người gây án là một sĩ quan cảnh sát, mặc cả quân phục khi gây án, sử dụng súng AK bắn vào quầy hàng để cướp vàng nhưng khi lấy được vàng lại ném ra đường cho mọi người nhặt. Điều này chưa từng có trong lịch sử tư pháp Việt Nam, vì các đối tượng tội phạm sau khi cướp được tài sản thường sử dụng cho mục đích chi tiêu cá nhân.

Hai là, từ những đặc điểm bất thường nêu trên, có thể nghĩ tới khả năng thủ phạm gây án trong trạng thái thần kinh không bình thường, ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và điều chỉnh hành vi; không loại trừ khả năng đối tượng mắc bệnh tâm thần hoang tưởng (có thể vĩ cuồng, coi mình là anh hùng cứu nhân độ thế); cũng có khả năng đối tượng phạm tội do hậu quả của việc sử dụng chất kích thích, hoặc trong trạng thái trầm cảm do các tác động không thuận lợi từ môi trường sống, làm việc.

"Thứ ở bên trong sẽ thể hiện ra bên ngoài bằng hành vi", thượng tá Đào Trung Hiếu nói và phân tích theo quy luật này, nghi phạm sẽ nảy sinh ý định phạm tội, quyết định thực hiện hành vi phạm tội và gây án tại hiện trường, thủ phạm có một quỹ thời gian đủ dài để cân nhắc tính toán có nên làm hay không, làm nhằm mục đích gì?

"Ở người bình thường, những ý định phạm tội manh nha khởi phát trong tư tưởng sẽ bị tiếng nói của lý trí chặn lại. Thế nên, nhận định thần kinh của thủ phạm có vấn đề chính là việc thủ phạm không có sự tự ý thức để đánh giá về hành vi và hậu quả, cũng như thiếu khả năng kiềm chế, kiểm soát, ngăn chặn những hành vi nguy hiểm ngay từ trong suy nghĩ", vị chuyên gia lập luận.

Do đó, ông cho rằng cơ quan chức năng cần đưa đối tượng đi giám định để kết luận có năng lực hành vi tại thời điểm gây án.

Nhiều người dân chủ động giao nộp số vàng nhặt được

Công an TP Huế cho biết, sau khi cơ quan công an vận động, đề nghị người dân nộp lại số vàng nhặt được, tang vật của vụ án nổ súng cướp tiệm vàng ở chợ Đông Ba vào trưa 31/7, từ tối 31/7 đến sáng 1/8, đã có một số trường hợp đến nộp lại tại Công an TP Huế. Theo đó, những người đến trả lại vàng đều làm nghề xe ôm, bán ốc dạo… Những người này khai nhận rằng, họ hoàn toàn không biết đây là tang vật của vụ cướp.

Cơ quan công an khẳng định, đối với những người dân nào nhặt vàng của vụ cướp nhưng không trả lại sẽ bị xử lý về hành vi "Chiếm giữ tài sản trái phép".

Theo một nhân viên tiệm vàng Hoàng Đức, sau khi nổ nhiều phát súng, Quốc lấy đi khay vàng trong tủ kính cùng một số vàng nằm bên ngoài. Đến ngày 1/8, số vàng bị cướp tại tiệm kim hoàn này vẫn chưa thể thống kê được.

Nhân viên tiệm vàng Thái Lợi nói rằng, sau khi liên tục nổ súng, Quốc lấy đi các khay vàng đựng hàng trăm tượng và vòng vàng, cùng nhiều bó dây chuyền vàng tại tiệm kim hoàn này. Số vàng này ngay sau đó được Quốc đem rải ra giữa đường và ném lên các cành cây. Lúc này, nhiều người dân đã bất chấp nguy hiểm, lao vào nhặt vàng rồi nhanh chóng rời khỏi hiện trường.

Kẻ cướp và người nhặt vàng không trả bị xử lý ra sao? 

Dưới góc nhìn pháp lý, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng: Hành vi của Ngô Văn Quốc thể hiện sự manh động, làm ảnh hưởng an ninh trật tự xã hội và gây nguy hiểm tới tính mạng người dân xung quanh.

"Thông thường những tên cướp tiệm vàng hay che giấu thân phận, cố gắng cướp lượng lớn tài sản rồi nhanh chóng tẩu thoát. Còn đối tượng Quốc lại mặc quân phục công an, cướp tiệm vàng rồi vứt ra đường để người khác nhặt nên cần trưng cầu giám định tâm thần để làm rõ nhận thức, năng lực điều khiển hành vi của người này ở thời điểm gây án", Luật sư Cường phân tích.

Trường hợp xác định Ngô Văn Quốc có đầy đủ năng lực và khả năng điều khiển hành vi, thì hành động dùng súng cướp tiệm vàng của nghi phạm đã đủ yếu tố cấu thành tội "Cướp tài sản" theo Điều 168 Bộ luật Hình sự.

Điều luật quy định: "Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản thì bị phạt tù 3 - 10 năm; trường hợp giá trị tài sản bị cướp từ 50 triệu đến dưới 200 triệu đồng, khung hình phạt sẽ là 7 - 15 năm tù".

Ngoài ra, cơ quan chức năng sẽ làm rõ khẩu súng nghi phạm sử dụng có phải vũ khí quân dụng hay không. Nếu có căn cứ cho thấy đây là súng quân dụng, Quốc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Sử dụng trái phép vũ khí quân dụng" theo Điều 304 Bộ luật Hình sự, với khung hình phạt 1 - 7 năm tù.

"Nếu xác định chính xác Quốc là người đang công tác trong lực lượng công an, nghi phạm sẽ bị áp dụng biện pháp kỷ luật là tước danh hiệu công an nhân dân trước khi bị truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư Cường nói.

Cùng trả lời báo chí liên quan đến sự việc này, luật sư Quách Thành Lực (Giám đốc Công ty Luật Pháp Trị) cho biết, Điều 168 Bộ luật Hình sự xác định các dấu hiệu cơ bản của tội cướp tài sản như sau: "Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản….".

Như mô tả trong cấu thành trên đây với tội cướp tài sản, mục đích chiếm đoạt tài sản là dấu hiệu bắt buộc. Nếu không có mục đích chiếm đoạt thì hành vi "dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được" không phải là tội cướp tài sản.

Trong vụ việc trên đối tượng đã sử dụng súng bắn vỡ kính nơi để vàng, đây là hành vi sử dụng vũ lực. Tại thời điểm đối tượng mang vàng ra khỏi quầy hàng của chủ tiệm vàng thì mục đích chiếm đoạt của đối tượng đã được thể hiện trên thực tế. Lúc này, tội cướp tài sản đã hoàn thành.

"Hành động mang vàng phân phát cho người dân sau đó của đối tượng không ảnh hưởng, làm mất đi mục đích chiếm đoạt của người phạm tội, không ảnh hướng đến việc xác định trách nhiệm hình sự của tội cướp tài sản", Luật sư Lực phát biểu.

Ở khía cạnh khác, dư luận cũng đặt câu hỏi, những người dân đã dừng lại để nhặt vàng nếu không trả lại sẽ bị xử lý ra sao? Giải đáp thắc mắc này, luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty TNHH Luật Hoàng Sa) phân tích: Đối với hành động mang vàng ném cho người dân của Quốc không làm mất đi mục đích chiếm đoạt của người phạm tội; còn những người dân nhặt vàng của nghi phạm ném ra là hành vi vi phạm pháp luật. Vì vậy, họ phải trả lại vàng nhằm tránh những rủi ro pháp lý.

Luật sư Giáp biết thêm, những người nhặt được vàng nếu không trả lại có thể bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc chiếm giữ trái phép tài sản của người khác. Khung hình phạt là phạt tiền 2 - 3 triệu đồng, mức phạt này quy định tại Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Trường hợp giá trị tài sản từ 10 triệu đồng trở lên, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự về tội "Chiếm giữ trái phép tài sản" hoặc "Công nhiên chiếm đoạt tài sản" theo các Điều 176, 172 Bộ luật Hình sự.

T.H (th)