'Nữ hoàng vai ác của cải lương Việt Nam': Cuộc đời thăng trầm, tuổi xế chiều bệnh tật, cô đơn

Bị "ghét lây" vì hóa thân tài tình "vai ác"

Nghệ sĩ Hồng Nga sinh năm 1945, cha người Hà Nội, mẹ người Quảng Ninh, theo nghiệp diễn như một ngã rẽ của số phận. Vốn là cô nhỏ gánh nước mướn của một xóm nghèo quận 4, có chút năng khiếu bẩm sinh, bà được một người hớt tóc biết đờn ca tập cho hát đúng nhịp. Rồi nhận thấy chất giọng của bà đặc biệt, ông thầy đầu đời lại dẫn bà đến thọ giáo nhạc sĩ Tám Đen ở Cầu Dừa.

Bà được nhận làm con nuôi và truyền thụ đủ "3 Nam, 6 Bắc, 4 Oán, 7 Bài" cùng ngũ cung "Hò, Xự, Xang, Xê, Cống" - một nền móng vững chắc đưa Hồng Nga đến với đỉnh vinh quang của nghệ thuật cải lương. Giọng hát như nhào nặn đủ đầy những cung bậc hỉ, nộ, ái, ố của quãng đời cơ cầu nơi xóm nghèo, bà chinh phục khán giả từ những lần đầu lên sân khấu, dẫu những bước tập tễnh chạm ngõ với cải lương của Hồng Nga chỉ là quán hát Lệ Liễu nằm trong khu giải trí trường Thị Nghè.

Sự nghiệp ca hát của nghệ sĩ Hồng Nga nổi tiếng qua các vai trong vở tuồng Lưới trời, Mắt em là bể oan cừu (soạn giả Vân An), Tần Thủy Hoàng, Phút sau cùng của Điền Long, vở tuồng Gã câm và người đẹp (soạn giả Hoài Nhân)... Sau năm 1975, bà có vai diễn để lại ấn tượng mạnh, đó là vai bà mẹ chồng trong vở tuồng "Duyên kiếp".

Khi vào vai nhân vật nào, nghệ sĩ Hồng Nga cũng để lại một ấn tượng mới lạ cho khán giả, khi diễn những vai ác thì khán giả rất căm ghét nhân vật ác đó. Đơn cử, nghệ sĩ Hồng Nga từng chia sẻ về "vai ác" trong vở "Duyên kiếp": "Diễn xong vai này ra đường người ta chửi tôi, kêu tôi là quỷ nhưng tôi nói tôi có làm gì đâu. Tôi hát mà, tôi diễn xuất mà. Trong cuộc đời tôi đã hát quá nhiều vai, tôi thích những vai hài chứ những vai ác như thế này người ta chửi tôi".

Nghệ sĩ Hồng Nga kể, một lần bà đi chợ, lựa thức ăn xong thì bà bán cá la lên: "Đừng bán cho con mẹ này. Nó ác lắm, nó đánh con dâu mà bị khùng luôn đó". Nghệ sĩ chưng hửng rồi giải thích cho người ta hiểu. Bà cũng nói thêm khi diễn vai nào bà cũng hết lòng, nên những phản ứng của khán giả với một nhân vật phản diện như vậy là điều bình thường.

Cũng bởi tài hóa thân vào nhân vật một cách tài tình, bà được mệnh danh là "Nữ hoàng vai ác của cải lương Việt Nam". Tuy có lúc tủi thân nhưng đó lại là thành công mà bất kể diễn viên nào cũng mong đợi.

Nghệ sĩ Hồng Nga là diễn viên đa tài hiếm hoi trong làng sân khấu khi "diễn hài cũng được mà diễn bi cũng hay". Với tân nhạc, Hồng Nga cũng chinh phục được rất nhiều khán giả qua các ca khúc như: "60 năm cuộc đời", "Nếu có yêu tôi"… 

Đặc biệt, chính từ bài nhạc "Kiếp cầm ca" mà bà trình diễn, soạn giả - NSND Viễn Châu đã lặn lội từ Sài Gòn tìm đến nhà bà ở Bình Dương để trao tay bà bài ca cổ viết "đo ni đóng giày" cho Hồng Nga. Lời bài hát như gói ghém cả quãng đời của bà vào trong đó, có vinh thăng lẫn đoạn trường. Mỗi lần đi diễn bất cứ sân khấu nào, khán giả đều yêu cầu bà hát bài này. Mỗi lần hát là mỗi lần Hồng Nga khóc, nước mắt hòa vào câu hát. Khán giả như thấu cảm hơn cho đời người nghệ sĩ.

Tình duyên lận đận, tuổi xế chiều bệnh tật và cô đơn

Nghệ sĩ Hồng Nga khá lận đận về tình duyên. Sau cuộc hôn nhân đầu đứt gánh, nữ nghệ sĩ đi bước nữa với soạn giả Mộc Linh ở tuổi 30. Thế nhưng, hạnh phúc chưa bao lâu thì chồng bà đột ngột qua đời. Nữ nghệ sĩ có 2 con, một trai và một gái. Cả hai đều đã lập gia đình nhưng không ai ở gần mẹ.

Nghệ sĩ Hồng Nga từng có thời gian dài bị kẹt lại trên đất Mỹ vì dịch Covid. Bà và con gái phải sống trong căn phòng 8m2, chỉ đủ kê 1 chiếc giường. Giữa năm 2021, nghệ sĩ Hồng Nga về nước. 

Sau khi về Việt Nam, sức khỏe của nữ nghệ sĩ cũng suy giảm rõ rệt. Bà ốm đau, bệnh tật triền miên vì tuổi già. Thậm chí có một thời gian dài, nữ nghệ sĩ không ăn được. Trí nhớ của bà cũng giảm sút nhiều, nói trước quên sau. Hàng ngày, bà phải đi truyền nước và tiêm thuốc.

Trong chuyến thăm mới đây của NSƯT Thoại Mỹ cho thấy, sức khỏe của nghệ sĩ Hồng Nga suy giảm khá nghiêm trọng. Bà gầy yếu đi rõ rệt, sắc mặt xanh xao, gần như không thể nhận ra ai, lúc khóc lúc cười không bình thường.

Nghệ sĩ Hồng Nga liên tục thay đổi cảm xúc, tâm lý cũng không ổn định. Bà mất khả năng nhận thức về bản thân và môi trường xung quanh khi xưng "con", gọi "chị" với NSƯT Thoại Mỹ. Bà còn có biểu hiện hoang tưởng và lo sợ vô căn cứ. 

Khi NSƯT Thoại Mỹ hỏi Hồng Nga có muốn ăn gì không, bà lại khóc và nói không muốn ăn, sợ bị chửi. Bà đang ở nhà riêng nhưng lại lo lắng người khác không cho ở. Sau đó, bà nói: "Nhà này không phải của tôi, họ không cho tôi ở đâu, ghê gớm lắm".

Ở ngưỡng 80 tuổi đời và hơn 60 năm tuổi nghề, nghệ sĩ Hồng Nga nhớ nhớ quên quên, nhưng bà vẫn hay trổ tài ca diễn mỗi lần có các nghệ sĩ hay khán giả ghé thăm.