Trí tuệ nhân tạo được ứng dụng để cứu não bệnh nhân đột quỵ
Mỗi phút qua đi là hàng triệu tế bào não của bệnh nhân đột quỵ bị chết hoặc đe dọa sự sống do thiếu oxy. Phần mềm trí tuệ nhân tạo RAPID sẽ tiết kiệm thời gian để bệnh nhân có thể can thiệp càng sớm càng tốt, nâng cao hiệu quả điều trị.
Chăm sóc bệnh nhân đột quỵ tại Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. Ảnh: PV
Đánh giá tình trạng siêu nhanh, tiết kiệm chi phí
Sau giấc ngủ tối, ông H.T.T (62 tuổi, ở Thanh Sơn, Phú Thọ) bỗng nhiên không đi lại được, gọi hỏi không đáp ứng, yếu nửa trái người. Ngày 13/6, gia đình đưa ông lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. Lúc này, ông đã ở giờ thứ 6 sau những biểu hiện đột quỵ đầu tiên. Bệnh nhân được chỉ định chụp cắt lớp vi tính 128 dãy, dựng hệ thống mạch não.
Trước đây, để có thể đưa ra quyết định can thiệp hay không can thiệp cho bệnh nhân, các bác sĩ phải dựng hệ thống mạch, hội chẩn liên chuyên khoa, phân tích hình ảnh và chẩn đoán gồm: Bác sĩ đột quỵ, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh và kíp can thiệp. Bệnh nhân mất tối thiểu 40 phút để có kết quả chỉ định. Nay sự tham gia của phần mềm RAPID cho kết quả siêu nhanh, chỉ 2-3 phút.
Hình ảnh đo đạc, phân tích nhờ RAPID cho thấy ngay vùng tắc mạch tổn thương. Phần mềm RAPID tích hợp trong hệ thống cho phép dựng ngay hình ảnh 3D hệ thống mạch, có thể nhìn ở nhiều góc độ từ mạch tắc. Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra chỉ định can thiệp hay không can thiệp ngay cho bệnh nhân. Nhờ RAPID, bệnh nhân trên vào viện giờ thứ 6 nhưng không có chỉ định can thiệp lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học mà được chuyển sang hồi ức tích cực sớm, phục hồi chức năng.
Một bệnh nhân khác 60 tuổi (ở Cẩm Khê, Phú Thọ) được đưa vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ ngày 8/7 với tình trạng mất ý thức, duỗi cứng tứ chi. Sau khi được đưa vào bệnh viện tuyến huyện, nam bệnh nhân được đặt ống nội khí quản và chuyển lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. Các bác sĩ xác định ông bị đột quỵ và chỉ định chụp cộng hưởng từ và sử dụng RAPID.
Trên hình ảnh RAPID phát hiện vùng lõi tổn thương lớn, chiếm toàn bộ vùng thân não. RAPID cũng giúp các bác sĩ tính được thể tích lõi nhồi máu của nam bệnh nhân lên tới 10ml. Trên hình ảnh từ RAPID cũng nhận định tổn thương toàn bộ càu não nên không thể chỉ định can thiệp cho bệnh nhân này. Hiện, bệnh nhân vẫn đang được tiếp tục theo dõi tại bệnh viện.
BS Hoàng Quốc Việt, Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ chia sẻ, thông thường một ca can thiệp đột quỵ mất tối thiểu 80 triệu. Việc đánh giá chính xác đưa ra chỉ định có can thiệp hay không vừa tiết kiệm chi phí, thời gian, mang lại cơ hội sống cho người bệnh.
Trong tháng 6/2019, tại Việt Nam đồng loạt 3 bệnh viện triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo RAPID trong chẩn đoán và điều trị đột quỵ. Đó là Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, Bệnh viện 115 và Bệnh viện Gia An 115 (TPHCM). Trong đó, Phú Thọ là tỉnh đầu tiên áp dụng. Từ ngày 18/6 đến nay, đã có hơn 100 bệnh nhân được áp dụng tại bệnh viện vùng Trung du này.
Hiệu quả mang lại rất khả quan, sau khi có kết quả chụp CT, MRI được các kĩ thuật viên thực hiện cùng phần mềm RAPID, bác sĩ lâm sàng sẽ đưa ra quyết định có nên sử dụng kỹ thuật cao để tái thông, làm tan cục máu đông, hồi phục tổn thương, hạn chế di chứng yếu liệt cho người bệnh hay không. Với những trường hợp xuất huyết não, phần mềm này giúp đo thể tích khối máu tụ, bác sĩ tiên lượng được chính xác khối máu tụ, nâng cao hiệu quả điều trị.
Nới rộng thời gian cứu não bệnh nhân
Mỗi tháng, Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ) tiếp nhận khoảng 250 ca bệnh đột quỵ. Chỉ 5% người bệnh được đưa đến bệnh viện cấp cứu kịp thời trong "thời gian vàng", tức là khoảng từ 4 - 6 giờ sau khi khởi phát các triệu chứng đột quỵ. Đây là khoảng thời gian tối đa cho phép người bệnh đến điều trị. 95% còn lại bác sĩ sẽ không thể làm gì hơn. Còn tại TP HCM, TS Nguyễn Huy Thắng, Chủ tịch Hội Đột quỵ TPHCM cho biết, trước đây can thiệp nhồi máu não giờ “vàng” chỉ trong vòng 6 giờ (chiếm 20% bệnh nhân), 80% còn lại không can thiệp được.
Hầu hết các trường hợp đột quỵ phổ biến nhất là đột quỵ não (tai biến mạch máu não) xảy ra khi việc cung cấp máu lên một phần bộ não bị đột ngột ngừng trệ. Hiện nay, mục tiêu phổ biến nhất trong việc điều trị là tái thông mạch máu càng sớm càng tốt bằng liệu pháp tan cục máu đông (rTPA) cho những người bệnh đến bệnh viện sớm trong giờ “vàng” (dưới 4,5 giờ sau khi bị đột quỵ) và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học (dưới 6 giờ sau khi có biểu hiện đầu tiên bị đột quỵ). Quãng thời gian 4,5-6 giờ đồng hồ được đánh giá là quá ngắn ngủi để bệnh nhân được can thiệp.
BS Nguyễn Quang Ân, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ cho biết, công nghệ RAPID có thể kéo dài "thời gian vàng", nới rộng cửa số cứu não của bệnh nhân lên đến 24 giờ, tức tăng hơn 18 giờ so với trước kia. Kết quả hình ảnh chụp MRI não của người bệnh được đưa vào phần mềm này sẽ giúp các bác sĩ xác định những vùng não bị tổn thương.
Phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) RAPID có thể tiên đoán được những vùng nhu mô não sẽ chết trong những giờ tiếp theo, biết được chính xác thể tích máu tụ (với bệnh nhân xuất huyết não) và tư vấn ngay cho người nhà.
“Bác sĩ cũng thấy được vùng tranh tối tranh sáng, những vùng nhu mô não sẽ chết trong những giờ tiếp theo vốn rất khó xác định bằng các phương pháp hình ảnh học thông thường. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp”, BS Nguyễn Quang Ân nói.
RAPID được phát triển bởi Đại học Stanford (Mỹ), hiện phổ biến trên toàn thế giới với 1.200 bệnh viện lắp đặt tại 40 quốc gia. Theo số liệu công bố tại nhiều nước trên thế giới, trong 100 ca áp dụng phần mềm RAPID có thể điều trị thành công 49 ca, nhưng nếu không có phần mềm này, chỉ có 19 ca điều trị thành công. Điều này có nghĩa là ứng dụng phần mềm AI RAPID trong chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị đột qụy não, giúp tăng tỷ lệ cứu sống bệnh nhân, giảm tỷ lệ tàn phế, sớm đưa người bệnh hòa nhập cộng đồng. Đặc biệt, nhờ phần mềm này, bác sĩ có thể làm việc từ xa. Hình ảnh chụp hệ thống mạch của bệnh nhân có thể được gửi vào điện thoại, máy tính bảng, giúp các bác sĩ chỉ định mà không cần có mặt trực tiếp tại bệnh viện, gặp trực tiếp bệnh nhân.
BS Hoàng Quốc Việt - Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ) cho biết: "Trong đột quỵ có một khẩu hiệu “time is brain”, vì mỗi phút qua đi là hàng triệu tế bào não của bệnh nhân bị chết, hoặc đe dọa sự sống do thiếu oxy. RAPID sẽ tiết kiệm thời gian để bệnh nhân có thể can thiệp càng sớm càng tốt, nâng cao hiệu quả điều trị".
Theo GS Nguyễn Văn Thông, Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, số người bị đột quỵ không ngừng gia tăng, với khoảng 200.000 người mắc mới, 90% trong số đó mắc di chứng. Nguy hiểm hơn người bệnh phải đối mặt với nguy cơ tái phát bệnh và tử vong cao. Đột quỵ được nhận định là ngày càng trẻ hóa, ghi nhận không ít trường hợp mới 15-20 tuổi.