Dịch vụ tiêu dùng bao gồm các nhóm ngành nào?
Dịch vụ là ngành quan trọng, đóng góp không nhỏ và dịch vụ tiêu dùng là một phần của cơ cấu ngành dịch vụ. Vậy dịch vụ tiêu dùng bao gồm những nhóm ngành nào?
1. Dịch vụ tiêu dùng là gì? Ví dụ về dịch vụ tiêu dùng
Cơ cấu ngành dịch vụ được phân loại thành nhiều lĩnh vực và dịch vụ tiêu dùng là một trong số những lĩnh vực đó. Vì vậy, muốn hiểu được dịch vụ tiêu dùng là gì, ta cần phải định nghĩa được dịch vụ là gì.Luật Giá 2012 quy định tại khoản 2 Điều 4 về khái niệm dịch vụ như sau:Dịch vụ là hàng hóa có tính vô hình, quá trình sản xuất và tiêu dùng không tách rời nhau, bao gồm các loại dịch vụ trong hệ thống ngành sản phẩm Việt Nam theo quy định của pháp luật.
- Các hoạt động bán buôn, bán lẻ
- Các dịch vụ sửa chữa nhà, máy móc, ô tô, xe máy
- Dịch vụ du lịch, nhà hàng, khách sạn
- Các loại hình chăm sóc sức khỏe, thẩm mỹ, thể thao
- Các dịch vụ cung cấp giải pháp giáo dục,...
2. Dịch vụ tiêu dùng bao gồm các nhóm ngành nào?
Dịch vụ tiêu dùng bao gồm rộng khắp các nhóm ngành phục vụ đời sống: bán buôn, bán lẻ; sửa chữa; du lịch, nhà hàng, khách sạn; chăm sóc sức khỏe; giáo dục; công nghệ; truyền thông…
- Công nghệ:
Các mô hình dịch vụ cung cấp giải pháp, xây dựng hệ thống thông tin, nguồn nhân lực về công nghệ ra đời và tăng lên mạnh mẽ ở mọi quốc gia, nhất là với một nước đang phát triển như Việt Nam.
- Du lịch, lữ hành:
- Logistic:
- Truyền thông - Quảng cáo:
Đây là ngành có tính cạnh tranh và không gian phát triển lớn, đáp ứng nhu cầu truyền thông, quảng bá về sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp đến người tiêu dùng.
- Sức khỏe, thẩm mỹ:
Chăm sóc sức khỏe, thẩm mỹ đang là một trong những lĩnh vực có tiềm năng phát triển lớn nhờ sự đa dạng về dịch vụ, thu hút đông đảo người dùng: các khóa thiền, các gói gym, trị liệu tâm lý, trang điểm, làm móng...
3. Các nhóm ngành dịch vụ hiện nay ở Việt Nam
Ở Việt Nam, có thể tham khảo Danh mục xuất, nhập khẩu Việt Nam ban hành tại Quyết định 28/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ để biết các nhóm ngành dịch vụ (được mã hoá bằng 04 chữ số):- Dịch vụ vận tải (2050)
- Dịch vụ du lịch (2360)
- Dịch vụ bưu chính - viễn thông (2450)
- Dịch vụ xây dựng (2490)
- Dịch vụ bảo hiểm (2530)
- Dịch vụ tài chính (2600)
- Dịch vụ máy tính và thông tin (2620)
- Phí mua, bán quyền sử dụng giấy phép, thương hiệu, bản quyền (2660)
- Dịch vụ kinh doanh khác (2680)
- Dịch vụ cá nhân, văn hóa và giải trí (2870)
- Dịch vụ Chính phủ, chưa được phân loại ở nơi khác (2910)
- Dịch vụ Logistic (9000)
4. Vai trò của ngành dịch vụ
Trong tiến trình phát triển kinh tế hiện đại, dịch vụ đã và vẫn đang là thành phần mang đến những đóng góp vô cùng lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
(Nguồn: Tổng cục Thống kê) (Ảnh minh hoạ)
4.1 Đối với sự phát triển kinh tế
Dịch vụ như chiếc cầu, kết nối bên bên bán và bên có nhu cầu sử dụng dịch vụ, giúp đẩy nhanh quá trình luân chuyển, cung cấp các sản phẩm hàng hóa, tiền tệ giữa các khu vực, vùng miền trong và ngoài nước.
4.2 Đối với sự phát triển xã hội
Dịch vụ phát triển giúp mở rộng cơ hội việc làm, giải quyết vấn đề việc làm cho hàng triệu lao động.Bên cạnh đó, cùng với tiến trình phát triển kinh tế, ngành dịch vụ liên tục hình thành nên các ngành, nghề đặc thù mới, đáp ứng những nhu cầu ngày càng cao của con người đối với đời sống.Sự phát triển của ngành dịch vụ tác động mạnh mẽ đến tư duy phát triển của người lao động, thúc đẩy họ liên tục nâng cao, đổi mới nhận thức để thích ứng với thị trường.
5. Một số đặc trưng của ngành dịch vụ
Tương tự các khối ngành khác, ngành dịch vụ cũng có những điểm đặc trưng riêng.5.1 Vô hình
Đặc điểm dễ nhận biết nhất và được nhắc đến trong hầu như mọi định nghĩa liên quan đến dịch vụ là tính vô hình. Các hoạt động hay sản phẩm dịch vụ là hàng hóa phi vật chất, không thể trải nghiệm hay nhận biết bằng các giác quan thông thường.Ví dụ: Bạn chi trả học phí cho một khóa học vẽ, kiến thức được bên bán cung cấp cho bạn trong khóa học đó sẽ giúp bạn vẽ được các bức tranh. Kiến thức bạn được cung cấp kể trên là cái vô hình, bạn không thể xác định bằng cách nhìn, nghe hay chạm vào.Quá trình bạn mua dịch vụ giáo dục là khóa học vẽ, đến khi ứng dụng các kiến thức học được tạo nên những bức tranh, đã thể hiện đặc tính vô hình của dịch vụ.5.2 Không thể lưu trữ
Không như các ngành sản xuất khác, sản phẩm dịch vụ mang tính vô hình, nên việc lưu trữ loại sản phẩm này trong kho, bãi là điều hoàn toàn không thể.
- Điểm cộng: Các đơn vị cung cấp dịch vụ không cần phải bận tâm đến vấn đề kho bãi, điều kiện bảo quản, lưu trữ sản phẩm và có thể tận dụng chi phí vận hành kho bãi để nâng cao chất lượng dịch vụ bằng cách đầu tư vào hệ thống quản lý, nhân công,...
- Thách thức: Nhu cầu sử dụng dịch vụ của người tiêu dùng thường mang tính thời điểm, do đó, vào thời gian cao điểm, các đơn vị cung cấp dịch vụ buộc có sự chuẩn bị về nguồn lực để đáp ứng nhu cầu người dùng tăng cao; đồng thời, đối mặt với việc giải quyết, cân đối lại chi phí và nhân lực khi những thời điểm này qua đi.
Ví dụ: Vào các dịp lễ, tết, nhu cầu đi lại lớn, các công ty mua hộ vé máy bay, vé tàu, xe phải tăng cường hệ thống thông tin, nhân viên chăm sóc khách hàng để đảm bảo săn được vé rẻ cho khách, cũng như hỗ trợ khách hàng đổi trả vé, giải quyết các vấn đề phát sinh về hành lý, thủ tục với các đơn vị vận chuyển.
5.3 Tính liên kết
Thông thường, các loại hình sản xuất sản phẩm hữu hình sẽ trải qua 3 quá trình cơ bản: sản xuất sản phẩm ở nhà máy, lưu kho sản phẩm, vận chuyển sản phẩm đến nơi tiêu thụ.Tuy nhiên, đối với ngành dịch vụ, quá trình sản xuất và tiêu thụ diễn ra một cách đồng thời, liên kết chặt chẽ với nhau dưới sự tham gia của khách hàng.
5.4 Chất lượng đa dạng
Sản phẩm được tạo ra bởi ngành dịch vụ thường không đồng nhất về chất lượng. Tùy vào người cung cấp, thời gian, địa điểm, mà dịch vụ được tạo ra sẽ khác nhau.Hơn nữa, tùy mục đích sử dụng, mức độ kỳ vọng, mong muốn của người dùng, mà chất lượng dịch vụ được đánh giá đa dạng ở nhiều mức độ và khía cạnh.
