Chứng minh nhân dân bị ‘khai tử’ từ năm 2025, người dân cần nắm rõ thêm các quy định
Chứng minh nhân dân là một trong những loại giấy tờ tùy thân của công dân Việt Nam. Tuy nhiên theo dự thảo Luật Căn cước công dân sửa đổi đã đề xuất thời điểm chứng minh nhân dân chính thức bị khai tử.
Chính thức khai tử chứng minh nhân dân từ năm 2025?
Tại Khoản 2, Điều 46 Luật Căn cước 2023 quy định chứng minh nhân dân còn hạn sử dụng đến sau ngày 31/12/2024 thì có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2024.
Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ chứng minh nhân dân, căn cước công dân được giữ nguyên giá trị sử dụng; cơ quan Nhà nước không được yêu cầu công dân thay đổi, điều chỉnh thông tin về chứng minh nhân dân, căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp.
Với quy định này chứng minh nhân dân còn hạn sử dụng sẽ có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2024. Theo đó, từ ngày 1/1/2025, chứng minh nhân dân chính thức bị "khai tử".
Lưu ý: Chứng minh nhân dân hết hạn sử dụng từ ngày 15/01/2024 đến trước ngày 30/6/2024 thì tiếp tục có giá trị sử dụng đến hết ngày 30/6/2024.
Theo đề xuất, từ ngày 1/1/2025, chứng minh nhân dân chính thức bị "khai tử".
Chứng minh nhân dân là gì?
Theo Điều 1 Nghị định số 05/1999/NĐ-CP, chứng minh nhân dân (CMND) là quyền và nghĩa vụ của mọi công dân đã đủ tuổi và tại mặt trước của CMND sẽ có ghi rõ những thông tin về nhân thân cũng như đặc điểm nhận diện riêng của mỗi cá nhân nhằm đảm bảo cho việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của công dân trong đi lại và thực hiện các giao dịch trên lãnh thổ Việt Nam được thuận tiện nhất.
Thời hạn sử dụng chứng minh nhân dân
Theo quy định tại Mục 4 Phần I Thông tư 04/1999/TT-BCA (C13) hướng dẫn Nghị định 05/199/NĐ-CP về chứng minh nhân dân thì thời hạn sử dụng của CMND như sau:
Chứng minh nhân dân có giá trị sử dụng 15 năm. Mỗi công dân Việt Nam chỉ được cấp một CMND và có một số CMND riêng. Nếu có sự thay đổi hoặc bị mất CMND thì được làm thủ tục đổi, cấp lại một giấy CMND khác nhưng số ghi trên CMND vẫn giữ đúng theo số ghi trên CMND đã cấp.
Tại Khoản 2, Điều 38 Luật Căn cước công dân 2014 quy định:
"Hiệu lực thi hành và quy định chuyển tiếp
Chứng minh nhân dân đã được cấp trước ngày Luật này có hiệu lực vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn theo quy định; khi công dân có yêu cầu thì được đổi sang thẻ căn cước công dân".
Theo đó, Luật Căn cước công dân 2014 cho phép sử dụng chứng minh nhân dân đã cấp đến khi hết thời hạn quy định (15 năm). Tuy nhiên, dự thảo Luật Căn cước công dân sửa đổi đã đề xuất thời điểm chứng minh nhân dân chính thức bị khai tử là ngày 1/1/2025.
Chứng minh nhân dân bị khai tử cần thực hiện các thủ tục gì để cấp thẻ căn cước?
Đối tượng phải đổi sang thẻ căn cước từ 2025
Theo Khoản 1, Điều 21 Luật Căn cước về độ tuổi cấp đổi thẻ căn cước, những người có độ tuổi dưới đây phải đi đổi thẻ Căn cước: Đủ 14 tuổi, đủ 25 tuổi, đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi. Do đó, trong năm 2025, những người có độ tuổi dưới đây phải cấp đổi sang thẻ Căn cước: Sinh năm 2011, sinh năm 2000, sinh năm 1985 và sinh năm 1965. Trường hợp thẻ Căn cước đã được cấp, cấp đổi, cấp lại trong thời hạn 2 năm trước các độ tuổi nêu trên thì không cần phải đi đổi sang thẻ căn cước trừ trường hợp có nhu cầu.
Thủ tục cấp thẻ căn cước
Căn cứ theo Khoản 1, Điều 23 Luật Căn cước 2023 quy định trình tự, thủ tục cấp thẻ căn cước cho người từ đủ 14 tuổi trở lên được thực hiện như sau:
- Người tiếp nhận kiểm tra, đối chiếu thông tin của người cần cấp thẻ căn cước từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành để xác định chính xác người cần cấp thẻ căn cước; trường hợp chưa có thông tin của người cần cấp thẻ căn cước trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì phải thực hiện thủ tục cập nhật, điều chỉnh thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 3 Điều 10 Luật Căn cước 2023;
- Người tiếp nhận thu nhận thông tin nhân dạng và thông tin sinh trắc học gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt của người cần cấp thẻ căn cước;
- Người cần cấp thẻ căn cước kiểm tra, ký vào phiếu thu nhận thông tin căn cước;
- Người tiếp nhận cấp giấy hẹn trả thẻ căn cước;
- Trả thẻ căn cước theo địa điểm ghi trong giấy hẹn; trường hợp người cần cấp thẻ căn cước có yêu cầu trả thẻ căn cước tại địa điểm khác thì cơ quan quản lý căn cước trả thẻ căn cước tại địa điểm theo yêu cầu và người đó phải trả phí dịch vụ chuyển phát.
Thu hồi chứng minh nhân dân khi đổi sang thẻ căn cước trong mọi trường hợp
Theo Thông tư 59/2021/TT-BCA (có hiệu lực từ ngày 1/7/2021), sẽ thu lại CMND đang sử dụng trong trường hợp công dân làm thủ tục chuyển từ CMND sang thẻ CCCD (không còn việc cắt góc rồi trả lại).