Nên làm gì khi bé gái dậy thì sớm?

Bé gái được coi là dậy thì nếu khởi phát trước 8 tuổi, lúc đó các bé có dấu hiệu phát dục như ngực to, kinh nguyệt xuất hiện… Tuy nhiên với các trường hợp đặc biệt này cũng cần phân biệt dậy thì thực thụ với chứng vú phát triển sớm - một rối loạn lành tính trong đó ngực phát triển đơn thuần không kèm theo các dấu hiệu dậy thì khác.

Nguyên nhân gây dậy thì sớm

Dậy thì sớm chỉ đơn thuần là sự trưởng thành trước thời hạn, thế nhưng cũng có thể là bệnh lý, là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra. Hiện tượng dậy thì sớm ở bé gái có thể do những nguyên nhân sau:

• Do tự thân cơ thể bé gái có những rối loạn về mặt sinh dục đưa đến dậy thì sớm, như là có bướu ở vùng dưới đồi hoặc ở tuyến tùng nằm ở não bộ, có thể gây tăng tiết estrogen sớm.
• Mắc u nang buồng trứng, u não, các bệnh tuyến giáp… cũng gây dậy thì sớm.
• Do sử dụng quá nhiều các sản phẩm chế biến từ sữa bò.
• Dậy thì sớm ở trẻ do môi trường.

Các nguy cơ của dậy thì sớm

Trong suốt thời kỳ dậy thì, xương liên tục trưởng thành. Ở trẻ dậy thì sớm, giai đoạn trẻ cao lên nhanh bắt đầu sớm và thường cũng kết thúc sớm hơn bình thường. Đầu tiên, trẻ lớn vọt so với các bạn cùng lứa, nhưng sau vài năm sẽ ngừng phát triển và không thể đạt chiều cao tối đa của người trưởng thành. Chẩn đoán và can thiệp sớm có thể giúp đưa tốc độ tăng trưởng của trẻ trở lại nhịp điệu thích hợp.

Chu kỳ kinh nguyệt trước khi 8 tuổi có nguy cơ phát triển chứng rối loạn nội tiết tố ở giai đoạn sau này.

Trẻ dậy thì sớm cũng gặp nhiều vấn đề về: cảm giác tự ti, chưa nhận thức đúng dẫn đến khả năng tự bảo vệ và chăm sóc bản thân kém, bị lạm dụng tình dục, quan hệ tình dục sớm …

Nguy cơ bệnh lý ở những trẻ dậy thì sớm cũng cao hơn, nhất là các bệnh mạn tính, tim mạch, lão hóa sớm khi trẻ trưởng thành.

Cha mẹ cần làm gì khi con gái dậy thì sớm?

Khi thấy con gái có biểu hiện dậy thì sớm, cha mẹ nên đưa bé đến khám ở bác sĩ nội tiết để có hướng xử trí. Trẻ dậy thì trước 8 tuổi cần được kiểm tra kỹ bằng: Xét nghiệm máu và nước tiểu giúp phát hiện hàm lượng hormon bất thường; chụp cắt lớp, cộng hưởng từ và siêu âm giúp phát hiện các khối u có thể là nguyên nhân gây dậy thì sớm; chụp Xquang cổ tay giúp xác định tốc độ trưởng thành của xương…

Trẻ dậy thì trước 8 tuổi còn rất bỡ ngỡ, nên cần được cha mẹ và người thân hướng dẫn cách chăm sóc vệ sinh và bảo vệ sức khỏe. Tuổi này, trẻ còn quá bé để có thể thích ứng với những thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy vì thế nên có thể bị rối loạn ảnh hưởng đến tương lai.

Cha mẹ nên theo dõi, chia sẻ động viên con, về những cảm nhận của tuổi mới lớn và tôn trọng sự riêng tư, chấp nhận sự bất bình thường để các con tự tin hơn, hãy giải thích cho trẻ hiểu những thay đổi tâm sinh lý trong quá trình phát triển của trẻ. Hơn nữa, có thể đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ đúng cách, nên quan tâm thực hành lối sống tích cực trong mỗi gia đình.

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, chứa độc tố, các thành phần hormone tăng trưởng ảnh hưởng sinh lý của trẻ. Hãy khuyên trẻ nên thường xuyên vận động, tham gia các môn thể dục, thể thao rèn luyện sức khỏe. Hạn chế xem tivi, vào mạng internet… 

BS. Thanh Nguyễn