Những mối nguy khi cho trẻ uống quá nhiều sữa

Trẻ uống bao nhiêu sữa tươi là đủ?

Theo Ths.Bs Lê Trịnh Thủy Tiên (Hội Dinh dưỡng Lâm sàng TP.HCM), ngoài các bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng hàng ngày, nên cho trẻ uống thêm sữa như sau:

Trẻ từ 1-2 tuổi, uống khoảng 2 ly sữa tươi/ngày, tương đương với khoảng 200-300ml sữa. Nên cho trẻ uống xen kẽ những loại sữa công thức (dạng bột pha hay dạng pha sẵn) vì đã được bổ sung sắt, kẽm, vi chất… cần thiết cho nhu cầu phát triển của trẻ theo các lứa tuổi.

Trẻ từ 2-3 tuổi cần khoảng 300-400 ml sữa mỗi ngày.

Trẻ từ 4-8 tuổi sẽ có nhu cầu canxi cao hơn, nên cho trẻ uống khoảng 600ml sữa mỗi ngày.

Còn khi trẻ chuẩn bị bước vào độ tuổi 9 - 13 thì cần được quan tâm nhiều về chế độ dinh dưỡng để đạt được sự phát triển về thể chất cũng như tâm lý hành vi, nhận thức.

Theo các nghiên cứu, sữa được cơ thể hấp thu tốt nhất vào khoảng thời gian cách bữa ăn chính khoảng 1-2 giờ và khoảng 2 giờ trước khi đi ngủ. Phụ huynh có thể cho bé uống sữa sau bữa ăn sáng, lúc 16h hoặc trước khi đi ngủ 2 giờ.

Tuy nhiên, không nên cho trẻ uống sữa lúc bụng đói vì sẽ làm loãng dịch dạ dày, không tốt cho việc tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Không nên cho trẻ uống chung sữa với các loại nước trái cây chua vì khi gặp các axít có trong nước trái cây như cam, canh, kiwi... sẽ dẫn đến phản ứng kết tủa, làm mất tác dụng của protein trong sữa.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, chỉ nên cho trẻ uống sữa tươi khi trẻ đã hơn 1 tuổi. Do sữa tươi có hàm lượng đạm, canxi và phốt pho cao, nếu cho trẻ dưới 1 tuổi uống sẽ dễ có nguy cơ khiến thận bị quá tải và về lâu dài, làm trẻ có nguy cơ bị tăng huyết áp, béo phì ở tuổi trưởng thành. Ngoài ra, lượng đạm cao trong sữa gây đầy bụng, khó tiêu, chán ăn. Sữa tươi có hàm lượng sắt và vi chất dinh dưỡng ít không đủ đáp ứng nhu cầu của trẻ dưới 1 tuổi.

Những ảnh hưởng khi trẻ uống quá nhiều sữa

Táo bón

Sữa làm no nhưng không chứa chất xơ nên trẻ có thể bị táo bón do uống quá nhiều sữa và ăn ít thức ăn có chứa chất xơ. Điều này có thể là một vấn đề đối với trẻ mới biết đi uống hơn 600ml sữa mỗi ngày.

Thói quen ăn uống kém

Một mối quan tâm khác với trẻ mới biết đi uống quá nhiều sữa là lượng calo nạp vào cơ thể. Vấn đề này càng gia tăng nếu trẻ tiếp tục uống sữa nguyên kem trong độ tuổi. Lượng calo tăng thêm này thường khiến trẻ no và không muốn ăn các thức ăn bổ dưỡng khác, hoặc nếu trẻ vẫn ăn uống tốt, thì lượng calo dư thừa có thể dẫn đến tăng cân.

Thiếu máu do thiếu sắt

Trẻ mới biết đi uống quá nhiều sữa cũng có nguy cơ bị thiếu máu do thiếu sắt. Điều này là do sữa chỉ chứa một lượng vi lượng sắt và không thể thay thế các thực phẩm giàu chất sắt trong chế độ ăn. Nếu thiếu máu nghiêm trọng, có thể phải bổ sung sắt.

Mất protein từ ruột

Mất protein từ ruột, hay bệnh ruột mất protein, xảy ra khi trẻ uống quá nhiều sữa, khiến lượng protein trong máu thấp. Điều này có thể khiến các mạch máu rò rỉ chất lỏng vào mô dẫn đến phù chân, lưng và mặt, làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng.

Các triệu chứng của bệnh ruột mất protein bao gồm: Sưng bàn chân, chân và mặt; Chuột rút hoặc yếu cơ; Tràn dịch màng phổi...

Có thể gây béo phì

Nếu một đứa trẻ uống 900-1.400ml sữa nguyên chất mỗi ngày, chúng sẽ nhận được khoảng 600 đến 900 calo chỉ từ sữa. Con số này bằng 50-55% trong số 1.300 calo ước tính mà trẻ mới biết đi cần mỗi ngày, khiến trẻ dễ hấp thụ quá nhiều calo.

Nếu con bạn cũng uống nhiều nước trái cây, chúng có thể nhận được gần như tất cả lượng calo chúng cần từ sữa và nước trái cây. Một chế độ ăn chủ yếu bao gồm sữa và nước trái cây không cung cấp sự kết hợp thích hợp của chất béo, protein, carbohydrate, vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển khỏe mạnh.

Có nên uống sữa tươi chưa tiệt trùng?

Nhiều người tin rằng thực phẩm ít hoặc không qua chế biến sẽ tốt hơn cho sức khỏe. Nhưng sữa tươi có chứa vi khuẩn và một số trong số chúng có thể gây hại.

Sữa tươi nguyên liệu là sữa từ bất kỳ loại động vật nào chưa được tiệt trùng để diệt vi khuẩn có hại. Sữa tươi có thể chứa vi khuẩn có hại và các vi trùng khác có thể khiến bạn bị bệnh nặng hoặc tử vong.

Có nhiều loại vi trùng được tìm thấy trong sữa tươi và các sản phẩm từ sữa tươi sống bao gồm pho mát mềm, kem và sữa chua như: Brucella, Campylobacter, Cryptosporidium, E. coli, Listeria và Salmonella.

Ô nhiễm sữa có thể xảy ra trong những trường hợp: Phân động vật tiếp xúc trực tiếp với sữa; Động vật bị viêm vú hoặc mắc các bệnh khác; Quy trình sản xuất và chế biến sữa không đảm bảo; Lây nhiễm chéo từ công nhân sản xuất sữa, chẳng hạn như tiếp xúc với quần áo hoặc ủng bẩn…

Triệu chứng khi nhiễm bệnh của mỗi người có thể khác nhau tùy thuộc vào loại vi trùng, số lượng ô nhiễm và khả năng phòng vệ miễn dịch của từng người.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ có thai và những người bị suy giảm hệ miễn dịch như những người bị ung thư, cấy ghép nội tạng hoặc HIV… có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khi uống sữa tươi bị ô nhiễm.

Một số trường hợp có thể bị ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm hội chứng Guillain-Barré, có thể gây tê liệt và hội chứng urê huyết tán huyết, có thể dẫn đến suy thận, đột quỵ và thậm chí tử vong.

Mai Nguyên (th)