Cảnh báo nhiều trường hợp nguy kịch do tự ý đắp lá trị rắn cắn

Nhiều trường hợp nguy kịch do tự ý đắp lá lên vết rắn cắn

Ngày 29/9, các bác sĩ Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An cho biết đã tiếp nhận trường hợp bệnh nhi N.A.T. (10 tuổi, trú tại Quỳ Hợp, Nghệ An) trong tình trạng nặng do rắn độc cắn.

Theo gia đình bệnh nhi, trước khi vào viện một ngày, người nhà phát hiện trẻ có 2 vết răng cắn vùng ngón cái và ngón trỏ chân trái, nghi do rắn độc cắn nên đã đắp thuốc lá. Sau một ngày, trẻ mệt nhiều, đau ở vết cắn, xuất hiện sưng nề lan rộng lên cẳng chân trái nên gia đình đã đưa bé tới Bệnh viện Đa khoa khu vực Tây Bắc. Kết quả xét nghiệm cho thấy trẻ có rối loạn đông máu. Bệnh nhi lập tức được chuyển tới Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An để điều trị.

Được biết, đây không phải là trường hợp nguy kịch hiếm hoi do quan niệm sai lầm của người dân trong xử trí và điều trị rắn cắn. Trước đó, ngày 20/9 vừa qua, Bệnh viện Đa khoa khu vực Hoàng Su Phì (Hà Giang) cũng đã tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhân L.S.T. (20 tuổi, địa chỉ xã Thèn Chu Phìn, huyện Hoàng Su Phì) bị rắn độc cắn ngày thứ 5.

Theo lời người nhà của bệnh nhân, sau khi bị rắn cắn (không rõ rắn gì), bệnh nhân được người nhà dùng dây cuốn chặt cánh tay và ở nhà tự bó thuốc nam. Được 5 ngày thì tình trạng ngày càng nặng thêm nên bệnh nhân đến trạm y tế điều trị và được chuyển ngay đến bệnh viện. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng kích thích, la hét, thể trạng mệt mỏi nhiều. Cánh tay trái hoại tử tím, loét trợt, chảy dịch, mùi tanh.

Qua thăm khám lâm sàng và làm các xét nghiệm cần thiết bệnh nhân được chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn/rắn cắn. Sau khi được điều trị hồi sức tích cực, người bệnh được chuyển Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang để tiếp tục theo dõi và điều trị.

Vào tháng 8/2022, Khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP. HCM cũng tiếp nhận một trường hợp nhập viện cấp cứu trong tình trạng nhiễm độc rất nặng. Bệnh nhi là bé trai Đ.H. (13 tuổi, quê Bình Phước) được chuyển đến bệnh viện cấp cứu trong tình trạng đại tiện ra máu, vết thương ở gót chân bên phải sưng và bầm tím, có nguy cơ hoại tử.

Khai thác bệnh sử từ người nhà bệnh nhi ghi nhận, trước khi nhập viện, cậu bé đi dọc bờ suối gần nhà và soi đèn pin bắt cua. Đang đi thì bé bị rắn cắn vào gót chân phải. Con rắn (không rõ loại) đã bị đánh chết và vứt xuống suối.

Tuy nhiên, thay vì nhanh chóng đưa bé đến cơ sở y tế cấp cứu, gia đình lại lấy lá cây đắp vào vết thương để điều trị vì cho rằng lá cây xung quanh khu vực rắn sống có tác dụng kháng nọc độc. Một ngày sau khi đắp lá, sức khỏe của bệnh nhi chẳng những không thuyên giảm mà càng diễn tiến xấu hơn. Vết thương ở chân bầm tím, có dấu hiệu nhiễm trùng, nhiễm độc nặng, hoại tử. Lúc này gia đình mới vội đưa bé đến Bệnh viện Nhi Đồng 2 cấp cứu.

Hậu quả của việc tự ý đắp lá sau khi bị rắn cắn còn đáng báo động hơn khi đã có trường hợp tử vong. Cụ thể, ngày 8/10/2021, Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (tỉnh Phú Thọ) tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi 13 tuổi đến viện trong tình trạng tím tái, mạch không, huyết áp không do bị rắn cắn.

Theo lời kể của gia đình, bệnh nhi bị rắn cắn, người nhà cho trẻ đến thầy lang đắp thuốc nam. Chiều tối, vết cắn sưng tấy, trẻ mệt mỏi và dần mất ý thức, trên đường đi cấp cứu bệnh nhi rơi vào tình trạng hôn mê sâu và ngừng tuần hoàn ngay sau đó.

Tại phòng cấp cứu, các bác sĩ tiến hành ép tim ngoài lồng ngực, thiết lập đường truyền và sử dụng các thuốc vận mạch. Sau ít phút cấp cứu, bệnh nhi có mạch trở lại và gia đình xin chuyển bệnh viện tỉnh điều trị tiếp. Tuy nhiên do tình trạng nhiễm độc nặng, mặc dù đã được các bác sĩ ở phòng khám và bệnh viện đa khoa tỉnh cấp cứu tích cực nhưng bệnh nhân không qua khỏi.

Chuyên gia cảnh báo gì khi bị rắn cắn?

TS.BS nội trú Trần Văn Cương - Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An cho biết trên Zing.vn, tai nạn do rắn cắn thường gặp tại các vùng nông thôn, trung du, miền núi. Đặc biệt, mùa mưa là giai đoạn sinh nở, phát triển của rắn. Tình trạng mưa bão làm phá vỡ môi trường sống của rắn nên chúng thường tìm nơi cao ráo để ẩn nấp, dễ tấn công gây tai nạn cho con người.

Theo bác sĩ Cương, cách nhận biết rắn độc hay không độc, ngoài việc căn cứ vào vết răng cắn còn phân biệt dựa vào hình dáng, màu sắc và âm thanh phát ra của chúng. Rắn độc là các loài rắn có nọc độc, chất độc tiết qua những chiếc nanh lúc cắn hoặc bắn nọc độc từ xa vào mắt để làm tê liệt hoặc giết con mồi. Mỗi vết cắn có 2 răng nanh cách nhau khoảng 5mm và một số vết nhỏ. Nọc độc rắn có thể gây rối loạn đông máu và xuất huyết như họ rắn lục (rắn lục xanh, rắn lục đuôi đỏ...) hoặc ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, gây liệt, suy hô hấp, ngưng thở như họ rắn hổ (rắn hổ mang chúa, cạp nong, cạp nia…). Trong khi đó, rắn không độc sẽ có vết cắn với những chấm nhỏ hình vòng cung, không xuất hiện vết răng nanh.

Khi bị rắn độc hoặc nghi ngờ rắn độc cắn, cần bình tĩnh, di chuyển nạn nhân khỏi vùng hoạt động của rắn. Đặt nạn nhân nằm yên, nơi cắn thấp hơn tim để hạn chế di chuyển và hấp thu nọc độc. Rửa sạch vết thương bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, dùng một miếng gạc khô và sạch để băng kín vùng bị cắn. Sau đó, nhanh chóng đưa nạn nhân tới bệnh viện để được cấp cứu kịp thời.

Chuyên gia này cũng khuyến cáo cần chú ý không nên băng phía trên vết thương vì có thể gây đau và hoại tử chi. Bạn cũng không rạch, nặn hút vết thương để lấy nọc ra vì không hiệu quả mà gây chảy máu, nhiễm trùng và tăng hấp thu nọc độc… Đặc biệt, bạn không tùy tiện chườm lạnh, bôi hóa chất, đắp lá cây lên vết thương; ghi nhớ màu sắc con rắn để bác sĩ có thể dễ dàng nhận biết loại rắn để điều trị.

Khi bị rắn cắn, việc cần làm là đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị kịp thời.

Những việc không nên làm khi bị rắn cắn: Cột ga rô (sẽ gây thiếu máu nuôi phần chi bên dưới); cắt lể, nặn máu hay hút nọc độc (sẽ gây nhiễm trùng, chảy máu tại chỗ và tăng hấp thu nọc độc); đắp lá hay rễ cây (có thể gây nhiễm trùng vết thương).

T.H (th)