Người bệnh đái tháo đường cần tránh những thực phẩm này

Theo GS.TS Trần Hữu Dàng, Chủ tịch Hội Nội tiết - Đái tháo đường Việt Nam, hiện có khoảng 5,7% dân số Việt Nam mắc đái tháo đường, tương đương hơn 5 triệu người, trong số này khoảng 50% chưa được chẩn đoán; đặc biệt 50% bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 lúc phát hiện đã có biến chứng tim mạch.

Điều đáng báo động là đái tháo đường đang lặng lẽ đến với người Việt Nam, có những người mắc bệnh mà không hề hay biết. Đây chính là lý do khoảng 50% người mắc bệnh nhưng không được chẩn đoán, và trong số được chẩn đoán chỉ có chưa đến 30% số người được điều trị đái thái đường.

Tổn thương thận do đái tháo đường ngày càng tăng. Bệnh tim mạch - thận là biến chứng của đái tháo đường. Giới hạn bệnh lý giữa tim mạch, thận và đái tháo đường là không có. Điều đặc biệt là 50% bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2, lúc phát hiện đã có biến chứng tim mạch.

Cử nhân Dinh dưỡng Đỗ Át K - Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cách ăn đúng đối với người bệnh đái tháo đường là nên ăn tinh bột phù hợp với cân nặng lý tưởng vì bản thân người bệnh có thể đang thừa cân hoặc thiếu cân. Người bệnh đái tháo đường nên hình thành thói quen ăn uống là ăn rau củ (thực phẩm nhóm chất xơ) trước khi ăn thực phẩm nhóm tinh bột. Kể cả bữa sáng ăn cháo, phở, bún... thì người bệnh vẫn nên ăn nhiều rau trước.

Người bệnh đái tháo đường cố gắng ăn từ 100-150g carbohydrate mỗi ngày, có nghĩa là khoảng 25-30% lượng calo hàng ngày của một người nên đến từ carbs. Những người mắc bệnh đái tháo đường thậm chí còn có thể giữ mức đường huyết trong phạm vi khi lượng carbs được giới hạn không quá 30g trong mỗi bữa ăn chính hoặc bữa ăn nhẹ.

Chất xơ có từ rau và trái cây, các loại hạt và hạt, các loại đậu như đậu và đậu lăng, và ngũ cốc nguyên hạt. Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ khuyến nghị những người mắc bệnh đái tháo đường nên ăn ít nhất 14g chất xơ trên 1.000 calo - hoặc khoảng 28g chất xơ mỗi ngày đối với phụ nữ và 34g chất xơ mỗi ngày đối với nam giới.

Và dưới đây là các thực phẩm người bệnh đái tháo đường nên tránh, theo BS. Nguyễn Tiến Dũng:

Trái cây sấy khô

Khi sấy trái cây sẽ bị mất nước và nồng độ các chất dinh dưỡng trở nên cao hơn. Cùng với đó, hàm lượng đường cũng cao hơn, làm tăng nguy cơ tăng lượng đường trong máu khi tiêu thụ.

Thực phẩm giàu carb

Carbohydrate từ thức ăn được phân hủy thành glucose trong máu. Tiêu thụ thực phẩm nhiều carb làm tăng lượng đường trong máu. Bánh mì, khoai tây, bánh nướng, bánh ngọt, bánh quy, mì ống, bánh mì kẹp thịt, khoai tây chiên, gạo, ngô, sữa chua có đường và khoai tây chiên là một số thực phẩm giàu carb. Các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng khuyên nên tránh ăn các loại thực phẩm giàu tinh bột khi có chỉ số đường huyết cao.

Thực phẩm chế biến sẵn

Một số thực phẩm được chế biến để bảo quản được lâu và ổn định trong thời hạn sử dụng. Những thực phẩm như vậy chứa hàm lượng chất béo, đường và natri không lành mạnh. Chúng cũng có giá trị dinh dưỡng thấp vì hầu hết các chất dinh dưỡng đã bị loại bỏ trong quá trình chế biến thực phẩm. Hầu hết các loại thực phẩm chế biến có hàm lượng chất xơ bằng không, do đó, chúng giàu calo nên làm tăng lượng đường trong máu. Vì vậy, những người mắc bệnh đái tháo đường nên tránh ăn thực phẩm này.

Đường tinh luyện

Thực phẩm có đường, đồ ngọt và món tráng miệng tạo thành đường và lượng carbs cao. Chúng không thêm giá trị dinh dưỡng vào chế độ ăn uống nhưng làm tăng lượng đường trong máu. Thực phẩm có chứa hàm lượng đường cao bao gồm bánh, kẹo, sô cô la, xi rô, sữa chua có hương vị trái cây...

Thêm đường tinh luyện vào thực phẩm như một chất làm ngọt sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số đường huyết. Do đó, hãy tìm một chất thay thế đường lành mạnh làm chất tạo ngọt.

Các loại củ giàu tinh bột

Các củ người bệnh nên tránh là khoai tây, khoai lang, củ dền… Mặc dù chúng là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào nhưng lại chứa nhiều tinh bột. Lượng tinh bột cao hơn làm cho các loại rau củ như vậy giàu carbohydrate và đường. Tiêu thụ những loại củ này làm lượng đường tăng cao. Chiên những loại củ này trong dầu sẽ làm tăng thêm calo, khiến trở nên nguy hiểm hơn đối với những người mắc bệnh đái tháo đường.

Thực phẩm giàu protein

Protein là một chất dinh dưỡng đa lượng thiết yếu mà cơ thể con người cần. Cơ thể cần protein để xây dựng và sửa chữa cơ bắp và duy trì các chức năng quan trọng của cơ thể. Tuy nhiên, protein có nguồn gốc từ động vật cũng chứa chất béo không bão hòa làm tăng lượng đường trong máu. Thực phẩm giàu protein có nguồn gốc từ động vật như thịt gà, thịt bò và thịt lợn có ít chất xơ, làm tăng lượng đường trong máu.

Sữa có hàm lượng chất béo cao

Các sản phẩm từ sữa có chứa một loại đường gọi là lactose. Đường lactose phân hủy thành axit lactic. Mức độ axit lactic cao hơn trong cơ thể làm tăng nguy cơ nhiễm axit lactic, một tác dụng phụ của metformin (một loại thuốc để kiểm soát bệnh đái tháo đường). Vì vậy, người bị bệnh nên tránh các sản phẩm từ sữa có hàm lượng chất béo cao.

Thực phẩm đông lạnh

Thực phẩm đông lạnh rất tiện lợi nhưng chứa hàm lượng natri và chất béo cao. Vì vậy, thực phẩm đông lạnh không thích hợp cho những người mắc bệnh đái tháo đường. Việc sử dụng chất bảo quản trong thực phẩm đông lạnh cũng khiến chúng không phù hợp với những người có lượng đường máu cao. Nếu muốn, có thể đông lạnh rau và trái cây sẽ chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất xơ hơn.

Sản phẩm bánh

Bột tinh chế là thành phần chính của tất cả các sản phẩm bánh. Ngoài ra, chúng còn chứa đường trắng hoặc xi rô như một chất làm ngọt. Nó bổ sung nhiều calo hơn cho các sản phẩm bánh mì và khiến chúng không phù hợp với những người mắc bệnh đái tháo đường. Các mặt hàng bánh như bánh ngọt, bánh quy… gây kháng insulin và dẫn đến bệnh đái tháo đường.

Người bệnh đái tháo đường nên hạn chế ăn đường, hạn chế hoặc tránh natri để giữ huyết áp trong tầm kiểm soát, hạn chế các loại rau nhiều tinh bột và tránh thực phẩm nhiều chất béo hoặc nhiều carbohydrate.

Đồ uống cần tránh

Đồ uống tăng lực: Nước tăng lực có chứa caffeine và carbohydrate với lượng lớn. Chúng làm tăng lượng đường trong máu và gây ra tình trạng kháng insulin trong cơ thể. Do đó, cần tránh đồ uống tăng lực nếu mắc bệnh đái tháo đường.

Nước ngọt: Các loại nước ngọt thông thường chứa nhiều đường và calo, và thường có ít hoặc không có giá trị dinh dưỡng. Chúng chứa chất làm ngọt nhân tạo và chất bảo quản.

Đồ uống có cồn: Rượu hoặc đồ uống có cồn có thể làm trầm trọng thêm các biến chứng do bệnh đái tháo đường, như tổn thương thần kinh. Rượu có thể làm giảm lượng đường trong máu trong vòng vài giờ sau khi uống rượu hoặc đồ uống có cồn. Những người mắc bệnh đái tháo đường loại 2 đang dùng insulin hoặc thuốc điều trị nên tránh đồ uống có cồn. Nếu không, nó có thể dẫn đến hạ đường huyết.

Mai Nguyên