Đề xuất “luật hoá” để bảo vật quốc gia không bị đưa ra nước ngoài

Chiều 18-6, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng thay mặt Chính phủ trình Quốc hội tờ trình dự án Luật Di sản văn hóa sửa đổi.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày tờ trình. Ảnh: Phạm Thắng

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Luật Di sản văn hóa sửa đổi tập trung vào 3 nhóm chính sách. Trong đó, dự thảo luật quy định rõ quyền sở hữu, quyền khác đối với di sản văn hóa nhằm tạo cơ sở để xác định rõ quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của chủ sở hữu, chủ thể di sản trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Dự thảo luật quy định di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc sở hữu chung, sở hữu riêng được chuyển nhượng thông qua mua bán dân sự, trao đổi, tặng cho, thừa kế ở trong nước để gia tăng giá trị của di sản.

Dự thảo luật cấm kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia thuộc sở hữu chung, sở hữu riêng theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư.

Dự thảo luật lần này cũng quy định cấm kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật nhằm tránh mất mát di sản văn hóa ra nước ngoài.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, quy định chặt chẽ, đặc biệt làm rõ nội hàm "chuyển nhượng", "mua bán", "kinh doanh" để tránh có nhiều cách hiểu khác nhau; đồng thời quy định cụ thể về "chế độ đặc biệt" trong việc bảo vệ và bảo quản bảo vật quốc gia.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Phạm Thắng

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết có ý kiến cho rằng quy định không được kinh doanh đối với bảo vật quốc gia là giới hạn quyền sở hữu tài sản của công dân theo quy định của Bộ luật Dân sự. Quy định này cũng chưa bảo đảm tính thống nhất trong nội dung dự thảo luật, vì điểm c khoản 1 Điều 41 dự thảo luật giới hạn quyền sở hữu đối với tài sản nhưng khoản 3 Điều 42 lại quy định việc chuyển nhượng di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Vì vậy, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu quy định để bảo đảm thống nhất với Bộ luật Dân sự.

Ủy ban Văn hóa-Giáo dục đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, nghiên cứu quy định để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, bảo đảm quyền sở hữu tài sản hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Thảo luận tại tổ, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn tỉnh Đồng Tháp) cho rằng vấn đề quản lý bảo vật quốc gia cần được coi trọng để tránh các di sản văn hoá, cổ vật, bảo vật… bị thất thoát, bị bán ra nước ngoài.

Vị đại biểu dẫn chuyện vừa qua Việt Nam phải mua lại bảo vật quốc gia bị đấu giá ở Pháp khiến dư luận đánh giá "rất không tốt". "Chúng ta coi các loại bảo vật này là có một không hai, nhưng ở nước ngoài bán đấu giá buộc chúng ta phải mua lại với giá cao. Do đó, việc quản lý bảo vật quốc gia thuộc sở hữu chung, riêng cần phải quy định rạch ròi, cụ thể để không làm thất thoát, hay lọt ra nước ngoài" - đại biểu Phạm Văn Hòa nêu.

Theo vị đại biểu, hiện nay số lượng bảo vật quốc gia của Việt Nam ngày càng khan hiếm, chỉ còn "đếm trên đầu ngón tay". Đề nghị nếu loại bảo vật này thuộc sở hữu tư nhân thì phải đăng ký để quản lý, người sở hữu phải có trách nhiệm bảo quản để không bị hư hao, thất thoát. Nếu bảo vật bị mất phải báo cáo cho cơ quan chức năng để truy tìm. Nếu bán thì chỉ được bán cho người trong nước, có địa chỉ hẳn hoi, để cơ quan chức năng còn biết, quản lý và tuyệt đối không được bán cho người nước ngoài.