Bộ Y tế: Đẻ thuê, mang thai hộ vì mục đích thương mại ngày càng phức tạp

Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em (Bộ Y tế) vừa có công văn số 3704/BYT-BM-TE gửi Sở Y tế các tỉnh, thành; các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế; Cục Quân Y, Bộ Quốc phòng và Y tế các Bộ, ngành về việc tăng cường phòng chống vi phạm pháp luật về thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Theo đó, thời gian qua, tình hình mang thai hộ vì mục đích thương mại, đẻ thuê, lựa chọn giới tính thai nhi có xu hướng diễn biến phức tạp. Truyền thông liên tục đăng các bài phản ánh về các đường dây đẻ thuê (mang thai hộ vì mục đích thương mại), mua bán tinh trùng/trứng/phôi đang bị các cơ quan chức năng điều tra và xử lý theo pháp luật.

Để phòng tránh tình trạng buôn bán tinh trùng, noãn, phôi trong cơ sở khám chữa bệnh, mang thai hộ vì mục đích thương mại hoặc các hành vi tiếp tay, tham gia vào những đường dây phi pháp của cán bộ y tế, Bộ Y tế yêu cầu tăng cường các biện pháp chống nhầm lẫn hoặc tráo đổi, mua bán tinh trùng/noãn/phôi bằng cách rà soát, hoàn thiện quy trình chống nhầm lẫn tinh trùng/noãn/phôi và phổ biến đến tất cả nhân viên; quy trình lấy mẫu tinh dịch nên có nội dung về việc kiểm soát để bảo đảm mẫu tinh dịch được lấy đúng người và lấy tại bệnh viện, đề phòng tráo mẫu tinh dịch mang từ ngoài vào.

Bộ Y tế khuyến khích các cơ sở đầu tư và sử dụng phần mềm quản lý các trường hợp cho/nhận tinh trùng/noãn/phôi, thụ tinh trong ống nghiệm, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Cùng đó, việc nhận diện người bệnh và giao tử không chỉ bằng giấy tờ cá nhân mà có thể sử dụng các kĩ thuật nhận diện sinh trắc học hiện đại như chụp ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt để phòng tránh nhầm lẫn hoặc tráo đổi do sử dụng giấy tờ giả. Nên lưu trữ mẫu tinh dịch và mẫu máu để đối chiếu sau này.

Các đơn vị được yêu cầu xây dựng quy trình vận chuyển, tiếp nhận tinh trùng/noãn/phôi giữa các bệnh viện thường xuyên kiểm tra để phòng tránh việc tráo đổi. Trong quy trình nhận, chuyển phôi, bình trữ phôi và hồ sơ kèm theo cần được bàn giao giữa 2 bệnh viện và có thông tin phản hồi để đảm bảo phôi được chuyển đến đúng đơn vị nhận phôi, phòng tránh việc tráo hồ sơ hoặc phôi bị chuyển cho người khác với mục đích đẻ thuê.

Bộ Y tế cho biết, cả nước hiện có 45 cơ sở hỗ trợ sinh sản trong và ngoài công lập. Do đó, để phòng chống mang thai hộ vì mục đích thương mại tại các bệnh viện đã được công nhận đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật này, các chỉ định mang thai hộ cần được xét duyệt cẩn thận và được lãnh đạo bệnh viện ký chỉ định; các đơn vị và địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về thụ tinh trong ống nghiệm và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo tại địa bàn, đơn vị mình. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cần báo ngay về Bộ Y tế để giải quyết theo thẩm quyền.

Bộ Y tế cũng lưu ý, để bảo đảm xác định mối quan hệ thân thích cùng hàng giữa người mang thai hộ và người nhờ mang thai hộ, ngoài giấy xác nhận của UBND xã, bệnh viện có thể yêu cầu gia đình cung cấp các giấy tờ có liên quan để đối chiếu; khuyến khích các cơ sở ký hợp đồng với công ty luật về tư vấn pháp lý, trong đó cần có đầy đủ các điều khoản để ràng buộc trách nhiệm trong việc tư vấn pháp lý.

T.H (th)