Vì sao Bộ Công Thương không đề xuất để tư nhân đầu tư điện gió ngoài khơi?
Bộ Công Thương đề xuất giai đoạn đầu giao tập đoàn kinh tế Nhà nước (EVN, PVN hoặc đơn vị thuộc Bộ Quốc Phòng) thí điểm làm điện gió ngoài khơi, thay vì tư nhân.
Tại báo cáo trình Chính phủ về đề án nghiên cứu thí điểm điện gió ngoài khơi, Bộ Công Thương đề xuất 3 phương án lựa chọn nhà đầu tư thí điểm các dự án điện gió ngoài khơi. Đáng chú ý, Bộ cho rằng chưa nên giao tư nhân.
Theo Bộ Công Thương, mặc dù thời gian qua, tư nhân đã tham gia nhiều vào đầu tư trong lĩnh vực điện nhưng các dự án do tư nhân đầu tư thường là các dự án điện truyền thống, các dự án điện mặt trời và điện gió có quy mô không lớn.
“Với những vướng mắc về pháp luật hiện nay và điện gió ngoài khơi là lĩnh vực mới, có liên quan tới quốc phòng, an ninh, do vậy chưa nên giao tư nhân đầu tư thí điểm trong khi chưa đánh giá hết được các vấn đề về quốc phòng, an ninh, giá, vướng mắc pháp luật”, Bộ Công Thương lý giải.
Bộ cũng không đánh giá cao phương án chọn nhà đầu tư quốc tế. Vì hiện nay còn có những vướng mắc về khung pháp lý của Việt Nam cho điện gió ngoài khơi nên việc lựa chọn nhà đầu tư quốc tế thực hiện dự án thí điểm có thể sẽ có nhiều khó khăn, phức tạp chưa lường hết. Do vậy, Bộ Công Thương đánh giá phương án này thiếu khả thi.
Bộ đề xuất 3 phương án giao cho tập đoàn kinh tế nhà nước đầu tư. Đó là:
Giao Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) : Bộ Công Thương nhận định, với lợi thế điện gió ngoài khơi sẽ có một số hạng mục, công trình tương đồng với các dự án dầu khí ngoài khơi cùng cơ sở dữ liệu (địa kỹ thật, địa vật lý) sẵn có của ngành dầu khí, cơ sở vật chất, nguồn nhân lực dồi dào, có chất lượng, PVN và các đơn vị thành viên sẽ có những lợi thế nhất định trong triển khai điện gió ngoài khơi; góp phần đem lại hiệu quả trong sử dụng tài sản hiện hữu, góp phần vào công tác bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia, thực hiện quyền chủ quyền trên biển.
Tuy đã khẳng định được năng lực, kinh nghiệm và có nhiều lợi thế khi triển khai thành công nhiều dự án dầu khí ngoài khơi trong nhiều năm liền, nhưng khi chuyển đổi từ lĩnh vực dầu khí, PVN sẽ phải có những điều chỉnh, thay đổi cần thiết để có thể đáp ứng được những yêu cầu đặc trưng của ngành năng lượng tái tạo ngoài khơi.
Các chuyên gia cho rằng, để có thể phát triển điện gió ngoài khơi với quy mô lớn, các tập đoàn dầu khí đa quốc gia đóng vai trò rất quan trọng. Với kinh nghiệm triển khai các dự án dầu khí ngoài khơi (chia sẻ chuỗi cung ứng và công nghệ), sự tham gia của các tập đoàn dầu khí sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc biến điện gió ngoài khơi sớm trở thành một ngành công nghiệp lớn.
Báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã chỉ ra rằng, kinh nghiệm chuyên môn của ngành công nghiệp dầu khí có thể chi phối đến 40-45% chi phí của một dự án điện gió ngoài khơi.
"Tuy nhiên, việc giao PVN đầu tư điện gió ngoài khơi cũng cần được đánh giá phù hợp với chủ trương của Đảng về định hướng ngành, nghề, lĩnh vực kinh doanh của PVN. Vì hiện nay, Nghị quyết của Đảng chưa cho phép PVN được đầu tư ngoài ngành và đầu tư điện gió ngoài khơi. Điện gió sẽ sản xuất hydrogen xanh, amoniac xanh dạng khí.
Do vậy, nội dung này cần tiếp tục được làm rõ sau khi nhận được ý kiến góp ý của Bộ, ngành, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và PVN”, Bộ Công Thương nhấn mạnh
Giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) : Bộ Công Thương nhận định, EVN là tập đoàn có nhiều kinh nghiệm trong việc đầu tư, quản lý vận hành các nhà máy điện và hệ thống truyền tải điện. Do vậy, EVN sẽ có những lợi thế nhất định khi tận dụng kinh nghiệm, năng lực đã có trong triển khai điện gió ngoài khơi. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực mới nên có những đòi hỏi khác so với các dự án điện truyền thống.
Ngoài ra, việc giao EVN đầu tư thí điểm cũng có ưu điểm nhất định do không phải tiến hành đàm phán giá điện (do EVN đồng thời là đơn vị mua điện và bán điện).
"Nội dung này tiếp tục được làm rõ sau khi nhận được ý kiến của Bộ, ngành, Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và EVN”, Bộ Công Thương cho biết.
Giao đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng : Bộ Công Thương cho rằng, phương án này cần được đánh giá về sự phù hợp với chủ trương của Đảng, cũng như việc đánh giá tính khả thi sau khi xem xét năng lực của đơn vị cụ thể thuộc Bộ Quốc phòng. Tuy nhiên, theo ý kiến của đại diện Bộ Quốc phòng tại buổi tọa đàm ngày 29/3, Bộ Quốc phòng kiến nghị không giao thí điểm phát triển điện gió ngoài khơi cho đơn vị Bộ Quốc phòng do điều kiện về năng lực và kinh nghiệm. Tuy nhiên, một số đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng có thể tham gia một số khâu phù hợp trong quá trình thực hiện dự án.
" Do vậy, phương án này sẽ tiếp tục được làm rõ sau khi Bộ Công Thương nhận được ý kiến góp ý của Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành ", Bộ Công Thương nêu.
Theo Quy hoạch điện VIII, Việt Nam đặt mục tiêu công suất điện gió ngoài khơi đến năm 2030 đạt 6.000 MW, định hướng đến 2050 từ 70.000-91.500 MW.