Khám phá xưởng làm đồ chơi Trung thu truyền thống nổi tiếng ở Hưng Yên
•06/08/2024 14:18
Còn hơn một tháng nữa mới đến Tết Trung thu nhưng những xưởng làm đồ chơi Trung thu ở làng Ông Hảo (xã Liêu Xá, huyện Yên Mỹ, Hưng Yên) đã tất bật ngày đêm với những đơn hàng được đặt trước.
Khoảng sân rộng hơn 40m2 nhà ông Vũ Huy Đông những ngày gần đây xếp đầy những chiếc mặt nạ giấy bồi, trong đó có cả loại đang chờ hoàn thiện và đã hoàn thiện. Tất cả những chiếc mặt nạ ở đây đều đã được khách sỉ đặt hàng từ trước và đang chờ hoàn thiện để xe đến lấy đi.
Hai vợ chồng ông Đông đã gắn bó với nghề làm mặt nạ giấy bồi hơn 40 năm nên đã thuộc "nằm lòng" quy trình làm nên một chiếc mặt nạ giấy bồi đẹp, đạt chuẩn. Ông Đông chia sẻ: "Để tạo ra một chiếc mặt nạ giấy bồi không quá khó nhưng đòi hỏi người làm phải có sự khéo léo, tỉ mỉ, nhất là trong khi vẽ lên mặt nạ. Những chiếc mặt nạ sau khi hoàn thành phải toát lên được thần thái, thể hiện được cái hồn của nhân vật. Để cho sản phẩm ấn tượng hơn, người thợ sẽ sử dụng những màu sắc tươi sáng điểm thêm vào các chi tiết như râu, mắt,... để tạo sự sinh động, gần gũi với người dùng".
Để làm nên một sản phẩm đồ chơi dân gian truyền thống, mỗi người thợ thủ công đều phải trải qua nhiều công đoạn khác nhau. Nguyên liệu chính để sản xuất là giấy tổng hợp (giấy học sinh, giấy thiết kế...), những loại giấy này đa phần đã qua sử dụng.
"Quy trình để chế tạo ra sản phẩm đồ chơi Trung thu gồm 3 bước. Bước đầu tiên là bồi thô, bước thứ hai là bồi trắng, sau đó phơi khô rồi đưa vào quy trình sơn. Còn bước thứ 3 là khâu vẽ hoàn thiện. Trung bình các bước bồi và sơn sẽ mất khoảng 1 ngày, còn vẽ thì nhanh hơn tùy vào tay nghề của người vẽ", bà Nguyễn Thị Vân - công nhân tại xưởng cho hay.
Ông Đông cho biết, trước kia, gia đình ông tự thực hiện các công đoạn từ bồi giấy đến vẽ nhưng hiện tại có nhiều đơn đặt hàng nên gia đình ông thuê thêm nhân công bồi giấy và sơn để đảm bảo tiến độ, vợ chồng ông chủ yếu hoàn thiện việc vẽ tạo thành phẩm. "Mẫu mã mặt nạ ngày xưa cũng không đa dạng như bây giờ mà chỉ có hình ông Tễu. Dần dần chúng tôi đã tìm cách cải tạo để có thêm nhiều mẫu mã mới, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng".
Theo chia sẻ của người dân tại làng, nghề làm đồ chơi Trung thu đã xuất hiện ở đây từ khoảng cuối những năm 80 của thế kỷ XX. Các sản phẩm đồ chơi Trung thu làm ra ở đây được phân phối đi khắp các tỉnh, thành trên cả nước như Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Nam Định, .... và xa nhất là Đà Nẵng.
"Mặt nạ này nhà tôi sản xuất và bán quanh năm, tuy nhiên về dịp gần tết Trung thu này đơn đặt hàng nhiều hơn cả, làm nhiều khi không kịp trả hàng cho khách. Một chiếc mặt nạ tôi bán tại xưởng dao động từ 18.000 - 45.000 đồng/chiếc (sản phẩm hoàn thiện) tùy loại và khi đến tay chủ cửa hàng thì có rất nhiều giá thành khác nhau", ông Đông tiết lộ.
Ông Vũ Huy Đông cho biết: "Ngày xưa tại làng có Hợp tác xã (HTX) chuyên làm trống, sau đó xã hội phát triển thì HTX bị xóa bỏ và những hộ tư nhân hình thành. Nhưng lâu dần có nhiều hộ tư nhân không trụ được nên đã bỏ nghề. Hiện tại, nếu tính cả làng thì chỉ còn khoảng 7 đến 8 hộ gia đình còn bám trụ với nghề chế tạo đồ chơi dân gian này.
Những năm gần đây, nhiều mặt hàng đồ chơi điện tử có xuất xứ từ Trung Quốc xâm chiếm thị trường Việt Nam và được nhiều bạn nhỏ đón nhận. Điều này khiến cho nghề làm đồ chơi truyền thống nói chung và làm đồ chơi Trung thu nói riêng đứng trước nguy cơ bị mai một, lãng quên. Để thúc đẩy phát triển và gìn giữ cũng như lan tỏa nghề thủ công truyền thống của làng, ông Đông và các thành viên còn tổ chức các tour đón tiếp khách du lịch trong và ngoài nước, tổ chức các buổi trải nghiệm tại các cơ sở, người tham gia sẽ được trực tiếp tham gia vào quy trình sản xuất mặt nạ giấy bồi...
Từ những nguyên liệu đơn giản như giấy phế liệu, bìa cứng,... qua bàn tay của những người lành nghề nơi đây, nhiều sản phẩm mặt nạ với nhiều dáng vẻ ra đời như mặt nạ linh thú, mặt nạ ông Địa, thằng Bờm,.... thu hút được nhiều khách hàng.
