Chỉ khi đủ 4 điều kiện sau Nhà nước mới được cưỡng chế thu hồi đất
Nhà nước chỉ được thực hiện cưỡng chế thu hồi đất khi có đủ điều kiện, nếu không người dân có quyền khiếu nại, tố cáo. Dưới đây là điều kiện cưỡng chế thu hồi đất
1. 4 điều kiện cưỡng chế thu hồi đất
Căn cứ khoản 2 Điều 89 Luật Đất đai 2024, cưỡng chế thu hồi đất được thực hiện khi có đủ các điều kiện sau đây:
- Người có đất thu hồi không chấp hành quyết định thu hồi đất sau khi Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và cơ quan có chức năng quản lý đất đai hoặc đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nơi có đất thu hồi đã vận động, thuyết phục.
- Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã được niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi.
- Quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đã có hiệu lực thi hành.
- Người bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành. Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối không nhận quyết định cưỡng chế hoặc vắng mặt khi giao quyết định cưỡng chế thì UBND cấp xã lập biên bản.
Như vậy, Nhà nước tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất khi có đủ 04 điều kiện nêu trên.
2. Thẩm quyền, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất
* Thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế:
Người có thẩm quyền ban hành và thực hiện quyết định cưỡng chế thu hồi đất là Chủ tịch UBND cấp huyện (theo khoản 3 Điều 89 Luật Đất đai năm 2024).
* Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế:
Căn cứ khoản 4 Điều 89 Luật Đất đai 2024, quá trình cưỡng chế thu hồi đất được thực hiện thông qua 03 bước sau đây:
Bước 1: Thành lập Ban thực hiện cưỡng chế
Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ quyết định thành lập Ban thực hiện cưỡng chế.
Bước 2: Vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế
Ban cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế, theo đó:
- Nếu người bị cưỡng chế chấp hành: Ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản.
- Nếu người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế: Tổ chức thực hiện cưỡng chế.
Bước 3: Tổ chức thực hiện cưỡng chế
- Ban thực hiện cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và những người có liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế. Trường hợp không thực hiện thì Ban thực hiện cưỡng chế có trách nhiệm di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.
- Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản thì Ban thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản, tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo quy định của pháp luật và thông báo cho người có tài sản nhận lại tài sản.
Ngoài ra, trong quá trình cưỡng chế, các cơ quan chức năng dưới đây phối hợp thực hiện:
- Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam cấp huyện phải được Ban cưỡng chế mời đến để giám sát việc cưỡng chế thu hồi đất.
- Công an có nhiệm vụ giữ gìn trật tự.
- UBND cấp xã nơi có đất bị cưỡng chế thực hiện các công việc sau:
Phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan để thực hiện việc giao, niêm yết công khai quyết định cưỡng chế thu hồi đất, cùng tham gia thực hiện cưỡng chế;
Phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng niêm phong, di chuyển tài sản của người bị cưỡng chế thu hồi đất theo quy định.
3. Thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất bao lâu?
Trước đây, Luật Đất đai 2013 và các văn bản hướng dẫn có liên quan không quy định cụ thể về thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đấy. Thay vào đó, thời hạn này sẽ được ghi tại Quyết định về việc cưỡng chế thu hồi đất theo Mẫu số 11 ban hành kèm theo Thông tư 30/2014/TT-BTNMT.
Tuy nhiên, đến Luật Đất đai 2024 đã bổ sung quy định về thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất tại khoản 3 Điều 89 Luật Đất đai năm 2024
Cụ thể, thời gian thi hành quyết định cưỡng chế là 10 ngày kể từ ngày người bị cưỡng chế nhận được quyết định hoặc kể từ ngày UBND cấp xã lập biên bản về việc người bị cưỡng chế vắng mặt hoặc từ chối nhận quyết định (trừ trường hợp quyết định cưỡng chế quy định thời gian dài hơn).
Như vậy, thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất là 10 ngày hoặc có thể lâu hơn nếu Quyết định cưỡng chế quy định một thời hạn dài hơn.
Từ ngày 01/8/2024 trở đi, Quyết định về việc cưỡng chế thu hồi đất phải được thực hiện theo Mẫu số 01đ ban hành kèm theo Nghị định 102/2024/NĐ-CP.
Dưới đây là mẫu Quyết định cưỡng chế thu hồi đất mới nhất:
Tải về
Nếu vi phạm thì người dân có quyền khiếu nại, tố cáo hoặc khởi kiện. Để biết khi nào bị thu hồi đất hãy xem tại: Toàn bộ trường hợp bị Nhà nước thu hồi đất.
Nếu còn vấn đề vướng mắc, bạn đọc vui lòng liên hệ 1900.6192 để được LuatVietnam hỗ trợ, giải đáp cụ thể.