TP HCM: Nguy cơ bùng phát dịch sởi vì thiếu vắc-xin

Theo Sở Y tế TP HCM, hiện thành phố đang thiếu 2 loại vắc-xin là sởi đơn dùng để tiêm cho trẻ đủ 9 tháng tuổi và DPT để tiêm cho trẻ đủ 18 tháng tuổi. Các mũi vắc-xin cơ bản có thành phần bạch hầu - ho gà - uốn ván lúc trẻ được 2-3-4 tháng tuổi vẫn đủ cung ứng. Tuy nhiên, đáng lo ngại nhất là do gián đoạn cung ứng vắc-xin sởi nên nguy cơ tái bùng phát dịch trong năm nay là rất lớn.

Theo thống kê, nhu cầu vắc-xin sởi và DPT tại TP HCM là hơn 8.000 liều/tháng cho mỗi loại. Khi nguồn cung 2 loại vắc-xin trên bị gián đoạn, Sở Y tế đã 3 lần gửi công văn (tháng 6, 8 và 9-2022) báo cáo Bộ Y tế và đề nghị bộ chỉ đạo chương trình tiêm chủng quốc gia phân bổ kịp thời. Nhưng hiện vẫn chưa có nguồn vắc-xin cung cấp cho thành phố.

Để đảm bảo cho trẻ tiêm được vắc-xin sởi, buộc người dân phải đưa con đến các điểm tiêm dịch vụ, nhưng chi phí tiêm dịch vụ lại khá cao.

Nhiều phụ huynh cho rằng chi phí vài trăm ngàn đồng/mũi tiêm cho trẻ nhỏ không phải là dễ dàng, đặc biệt với những gia đình lao động nuôi con nhỏ trong điều kiện vật giá leo thang như hiện nay.

Bác sĩ Lê Thành Nam - phụ trách Trạm Y tế phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức - cho biết từ 2-3 tháng nay, vắc-xin sởi đơn và DPT bị thiếu. Nhiều phụ huynh đến trạm tiêm cho con nhưng phải về chờ. Trạm đã tư vấn phụ huynh có thể chờ hoặc hướng dẫn họ tiêm dịch vụ để bảo đảm an toàn cho trẻ.

Theo bác sĩ Lê Hồng Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM, vắc-xin phòng bệnh sởi và DPT nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng do Việt Nam sản xuất. Đối với vắc-xin sởi gồm 2 liều, liều thứ nhất được tiêm khi trẻ đủ 9 tháng và liều thứ 2 khi trẻ 18 tháng. "Đây không phải lần đầu tiên thiếu vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Tuy nhiên, đợt này kéo dài hơn so với những lần trước" - bác sĩ Nga nói.

Bác sĩ Nga cho biết thời điểm khuyến cáo tiêm vắc-xin cho trẻ là thời điểm bảo vệ tốt nhất. Việc gián đoạn sẽ không ảnh hưởng trực tiếp nhưng tăng nguy cơ nhiễm bệnh cho trẻ. Nếu trẻ 9 tháng tuổi chưa được tiêm vắc-xin sởi vì nhiều lý do thì sẽ được mời tiêm sớm nhất ngay khi có vắc-xin. Đặc biệt, gia đình phải có biện pháp phòng ngừa bệnh cho trẻ như giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay sạch trước khi tiếp xúc với trẻ. "Tuy nhiên, về phương diện cộng đồng, khi tỉ lệ người không được bảo vệ bằng vắc-xin càng nhiều thì nguy cơ bệnh lây nhiễm trong cộng đồng xảy ra càng lớn. Lúc này có khả năng sẽ dẫn đến bùng phát dịch" - bác sĩ Nga nhấn mạnh.

Theo yêu cầu của ngành y tế, tỉ lệ bao phủ vắc-xin sởi phải đạt ít nhất 95% ở trẻ dưới 1 tuổi để có thể kiểm soát được dịch sởi. Đáng lưu ý, cứ 4 năm/lần, dịch sởi lại xảy ra theo chu kỳ, lần gần nhất là năm 2018-2019.

Tính đến tháng 8-2022, trẻ sinh năm 2020 có tỉ lệ tiêm nhắc vắc-xin sởi mũi 2 (lúc 18 tháng tuổi) chỉ đạt 75,3%; trẻ sinh năm 2019 tỉ lệ tiêm vắc-xin sởi mũi 2 đạt 83,6%. Ngoài ra, tỉ lệ tiêm vắc-xin sởi mũi 1 cho trẻ sinh năm 2021 vẫn chưa đạt do nguồn vắc-xin bị gián đoạn, chỉ đạt 79,9%. Như vậy, ngoài chu kỳ 4 năm theo thông lệ, việc tỉ lệ trẻ tiêm vắc-xin sởi không đạt, nay lại gián đoạn nguồn cung ứng nên nguy cơ dịch sởi tái bùng phát là rất lớn.

Trước tình hình đứt nguồn cung ứng vắc-xin, Sở Y tế đã có một số giải pháp trước mắt như lập danh sách các trẻ đã đủ tuổi nhưng chưa được tiêm chủng để mời tiêm ngay khi nhận được vắc-xin từ chương trình; tư vấn phụ huynh đưa trẻ đến các cơ sở tiêm chủng dịch vụ để tiêm. Đối với trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên nhưng chưa được tiêm vắc-xin sởi, trạm y tế có thể chỉ định tiêm vắc-xin MR (sởi - Rubella) trong chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc tư vấn tiêm MMR (sởi - quai bị - Rubella) thuộc nhóm vắc-xin dịch vụ (nếu phụ huynh có nhu cầu).

Sở Y tế TP HCM cũng khuyến cáo người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp dự phòng chung cho các bệnh truyền nhiễm như: thường xuyên rửa tay, đặc biệt là trước khi tiếp xúc với trẻ; đeo khẩu trang khi có triệu chứng mắc bệnh hô hấp; vệ sinh các bề mặt tiếp xúc; giữ nhà cửa thông thoáng...