Trào lưu uống nước cốt chanh nguyên chất liều cao để 'thải độc, giảm cân, chữa bách bệnh', bác sĩ cảnh báo nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng

Gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, xuất hiện nhiều hội nhóm và video cổ súy việc uống 200–500ml nước cốt chanh nguyên chất mỗi ngày (tương đương 3–6 quả chanh) để "thải độc, giảm cân, chữa bách bệnh". Nhiều người còn tin rằng uống chanh giúp cải thiện sinh lý, kéo dài tuổi thọ, thậm chí hồi phục kinh nguyệt sau mãn kinh.

Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định, đây là mộttrào lưu thiếu căn cứ khoa học, tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. 

Theo ThS.BSCKI Nguyễn Hữu Tín, Bệnh viện Nhân dân 115, trào lưu uống nước chanh nguyên chất liều cao rất đáng lo ngại, lợi bất cập hại với sức khỏe người dùng.

Tác dụng có lợi khi sử dụng nước chanh đúng cách

Theo Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, một quả chanh cỡ vừa (khoảng 48g) cung cấp khoảng 10,6 kcal và chứa 18,6mg vitamin C – tương đương 21% nhu cầu vitamin C khuyến nghị mỗi ngày cho người trưởng thành.

Không chỉ giàu vitamin C, chanh còn chứa nhiều hợp chất thực vật có khả năng chống oxy hóa, góp phần bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do - nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.

Thành phần axit chủ yếu trong chanh là axit citric, một loại axit hữu cơ có vị chua đặc trưng, còn được biết đến dưới các tên gọi như axit chanh, axit tricarboxylic. Với tính ứng dụng cao, axit citric không chỉ phổ biến trong đời sống hằng ngày mà còn là thành phần thường gặp trong dược phẩm như viên uống, siro, viên nhai… giúp bảo quản và ổn định các hoạt chất trong thuốc.

Có thể thấy, với tác dụng nêu trên, nước chanh sẽ có lợi khi được sử dụng đúng cách. Theo ThS.BSCKI Nguyễn Hữu Tín, khi được sử dụng ở lượng điều độ (khoảng ½ trái chanh mỗi ngày, dạng pha loãng nếu uống trực tiếp), thì chanh có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như:

• Giàu vitamin C, giúp tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa.
• Hỗ trợ hấp thu dinh dưỡngvà cải thiện làn da.
• Giúp vết thương nhanh lànhnhờ vitamin C thúc đẩy tổng hợp collagen.

Tác hại nghiêm trọng khi uống nước cốt chanh liều cao

Tuy nhiên, cũng theo ThS. BSCKI Nguyễn Hữu Tín, khi dùng nước cốt chanh liều cao với lượng acid citric và nồng độ vitamin C vượt ngưỡng an toàn thì có thể gây nhiều tác hại đáng lo ngại cho sức khỏe:

• Tổn thương răng miệng: Acid citric chiếm 5–6% trong nước cốt chanh, làm mòn men răng, gây ê buốt và sâu răng.
• Tổn thương hệ tiêu hóa: Gây viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày – thực quản, đặc biệt nguy hiểm với người có bệnh lý tiêu hóa sẵn có.
• Rối loạn tiêu hóa: Đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy do lượng acid cao kích thích niêm mạc đường ruột.
• Mất cân bằng điện giải và nguy cơ sỏi thận: Uống quá nhiều vitamin C có thể làm tăng bài tiết oxalate, uric acid, dễ hình thành sỏi thận, đặc biệt ở người có bệnh thận mạn.
• Tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa và tổn thương DNA: Một số nghiên cứu cho thấy dùng vitamin C liều cao kéo dài có thể gây stress oxy hóa, ảnh hưởng đến tế bào và DNA, dù chưa có bằng chứng rõ ràng trên người.
• Tương tác với thuốc điều trị: Gây giảm hiệu quả hoặc tăng tác dụng phụ của thuốc chống đông máu, thuốc hạ mỡ máu, kháng nấm, v.v.

Khuyến cáo từ chuyên gia 

Để sử dụng nước chanh có hiệu quả, hỗ trợ sức khỏe, ThS. BSCKI Nguyễn Hữu Tín, Bệnh viện Nhân dân 115 đưa ra khuyến cáo:

• Nhu cầu vitamin C khuyến nghị cho người trưởng thành chỉ từ75–90mg/ngày, mức tối đa là2.000mg/ngày. Vượt ngưỡng này có thể gây tiêu chảy, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, hình thành sỏi thận và rối loạn chuyển hóa sắt. Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, phụ nữ sau mãn kinh mắc đái tháo đường sử dụng vitamin C liều cao (≥300mg/ngày) có nguy cơ tử vong do tim mạch tăng lên.
• Chỉ nên dùng 1–2 ly nước chanh pha loãng/ngày(¼–½ quả chanh pha với 240–300ml nước).
• Tuyệt đối không uống khi bụng đóihoặc thay thế thuốc điều trị bằng nước chanh.
• Bảo vệ răng miệng: Uống qua ống hút, súc miệng bằng nước lọc ngay sau khi uống.
• Người có bệnh mạn tính(dạ dày, thận, đái tháo đường…) cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, sinh hoạt điều độ, không nên lạm dụng bất kỳ loại thực phẩm nào dưới danh nghĩa “siêu thực phẩm”.