Gửi bình luận
PLBĐ - Sán lá gan là một loài ký sinh trùng khi xâm nhập vào cơ thể người qua đường tiêu hóa, gây ra bệnh lý tại nhiều cơ quan nhưng chủ yếu ở gan và đường mật.
Triệu chứng của bệnh
Theo Bs. Nguyễn Thọ, Viện Sốt rét ký sinh trùng – Côn trùng TW, hầu hết những người nhiễm sán lá gan không biểu hiện triệu chứng lâm sàng hoặc triệu chứng không rõ rệt nên người bệnh thường bỏ qua, chỉ đến khi xuất hiện các biến chứng mới tới bệnh viện điều trị.
Các triệu chứng thường gặp khi mắc sán lá gan:
Đau bụng âm ỉ vùng hạ sườn phải, lan ra phía sau lưng hoặc sang bên trái, tới vùng thượng vị; Đầy bụng, buồn nôn, chóng mặt; Rối loạn tiêu hoá; Da xanh tái do thiếu máu; Sốt có thể sốt cao kèm rét run, hoặc chỉ thoáng qua rồi hết; Vàng da, nổi mề đay, sút cân.
Ăn thực phẩm chưa nấu chín là nguyên nhân dẫn đến bệnh sán lá gan và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
Bệnh sán lá gan lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa. Người ăn phải thức ăn hoặc nước uống có trứng hoặc ấu trùng nang sẽ bị nhiễm bệnh do ký sinh trùng xâm nhập vào nhu mô gan và hệ thống dẫn mật. Tại đây, sán lá gan trưởng thành đẻ trứng và thải ra môi trường nước bên ngoài qua phân rồi tiếp tục lây lan.
Có mấy loại sán lá gan?
Sán lá gan được chia làm hai nhóm: Sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ
Sán lá gan lớn: Có 2 typ bao gồm Fasciola hepatica và Fasciola gigantic. Vật chủ của sán lá gan lớn là người, trâu bò, cừu, động vật có sừng.
Ăn gỏi cá, rau sống làm cho dạng nang ấu trùng (metacercaria) xâm nhập vào dạ dày ruột, rồi tự lột lớp vỏ, xuyên qua màng ruột, theo máu vào gan, phát triển trong tế bào gan, rồi sau đó định hình ở ống mật
Nếu vật chủ thích hợp, chúng có thể tồn tại ở người từ 9 - 13,5 năm. Ấu trùng xuyên qua thành ruột non và xuyên qua phúc mạc xâm nhập bao gan rồi di chuyển dần đến ống gan lớn.
Các triệu chứng mắc sán lá gan lớn không đặc hiệu. Sán lá gan lớn ký sinh chủ yếu ở mô gan, nhưng trong giai đoạn xâm nhập sán có thể di chuyển lạc chỗ và gây các tổn thương ở các cơ quan khác như thành ruột, thành dạ dày, thành bụng, đôi khi có trong bao khớp.
Sau giai đoạn xâm nhập vào nhu mô gan từ 2-3 tháng, sán xâm nhập vào đường mật trưởng thành và đẻ trứng. Tại đây sán trưởng thành có thể ký sinh và gây bệnh trong nhiều năm (có thể tới 10 năm) nếu không được phát hiện và điều trị.
Tại đường mật, sán gây tổn thương biểu mô đường mật, tắc mật, viêm và xơ hóa đường mật thứ phát, có thể gây ung thư biểu mô đường mật. Viêm tụy cấp. Có thể gây xuất huyết tiêu hóa.
Đầy bụng, buồn nôn, chóng mặt là những biểu hiện triệu chứng của sán lá gan.
Sán lá gan nhỏ: Có 3 typ bao gồm Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini và Opisthorchis felineus. Người mắc sán lá gan nhỏ chủ yếu là do ăn các thức ăn từ cá nấu chưa chín, có ấu trùng sán lá gan nhỏ còn hoạt động như gỏi cá, lẩu cá, cá muối, cá ngâm dấm, cá hun khói.
Sau khi ăn, ấu trùng vào dạ dày, xuống tá tràng rồi ngược theo đường mật lên gan, phát triển thành sán lá gan trưởng thành ký sinh và gây bệnh ở đường mật. Thời gian từ khi ăn phải ấu trùng nang trong cá đến khi thành sán trưởng thành từ 26 – 30 ngày.
Nguyên tắc điều trị và phòng bệnh
Theo Ts.Bs. Bùi Mai Hương, khi xác định là bệnh do sán lá gan cần điều trị càng sớm càng tốt tránh để xảy ra các biến chứng nguy hiểm. Khi áp-xe gan không điều trị kịp thời có thể áp-xe bị vỡ vào màng phổi, vỡ vào màng bụng, thành bụng gây viêm phúc mạc, nhiễm độc rất nguy hiểm cho tính mạng.
Xét nghiệm bằng phản ứng ELISA cho kết quả chính xác nhất.
Các chuyên gia cũng lưu ý, để phòng bệnh sán lá không ăn sống các loại rau thủy sinh và uống nước lã, không ăn gỏi cá, không ăn sống các loại cá nước ngọt hoặc chưa được nấu chín kỹ. Khi có dấu hiệu mắc bệnh phải đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Cần tuân thủ việc dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Trong quá trình dùng thuốc nếu thấy bất kỳ một biểu hiện nào khác thường cần được tư vấn kịp thời của bác sĩ điều trị.
