Dấu hiệu để phân biệt đậu mùa khỉ với thủy đậu, tay chân miệng

Bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ đầu tiên ở Việt Nam hồi phục tốt

Chiều 3/10, Bộ Y tế đã công bố ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam. Bệnh nhân nhiễm chủng Monkeypox virus thuộc clade 2b. Bệnh nhân là nữ, 35 tuổi, thường trú tại TP. HCM. Bệnh nhân khởi phát bệnh ngày 18/9 khi đang du lịch tại Dubai (từ tháng 7/2022 đến 22/9/2022 về Việt Nam) với triệu chứng sốt kèm mệt mỏi, ớn lạnh, đau cơ, đau đầu và ho, xuất hiện các nốt đỏ, ngứa trên cánh tay, thân mình và mặt.

Ngày 25/9, bệnh nhân có kết quả ban đầu dương tính với bệnh đậu mùa khỉ và được chuyển sang Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. HCM để tiếp tục cách ly, điều trị và lấy mẫu giải trình tự gen tại Đơn vị nghiên cứu lâm sàng của Trường đại học OXFORD hợp tác với Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. HCM.

Đến thời điểm hiện tại, sau 13 ngày điều trị, bệnh nhân hiện hết sốt, các bóng nước ở mặt, tay, chân… đã khô mài, tróc vẩy và lên da non, các bóng nước ở họng cũng lành, hết đau. Bệnh nhân ăn uống tốt, lên cân. Tinh thần bệnh nhân đã lạc quan và tuân thủ tốt quy trình cách ly và xử lý vật dụng cá nhân tránh lây cho cộng đồng. Đặc biệt, những người tiếp xúc gần với bệnh nhân không có biểu hiện mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Được biết, ngay khi phát hiện ca bệnh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. HCM đã xử lý theo các quy trình: Cách ly, xét nghiệm, giám sát, điều tra dịch tễ, kiểm soát nguồn lây... khoa học, nghiêm ngặt. Hiện tại, bệnh nhân phục hồi sức khỏe, PCR dịch tiết 1 số vị trí kiểm tra hiện đã âm tính.

Từ tình hình của bệnh nhân, các chuyên gia nhận định, nguồn lây là từ nước ngoài, nơi bệnh nhân đi du lịch (Dubai). Hơn nữa, bệnh chưa lây ra cộng đồng khi bệnh nhân về Việt Nam.

Cách phân biệt đậu mùa khỉ với thủy đậu, tay chân miệng

Bác sĩ Vũ Thị Phương Thảo - Bệnh viện Da liễu TP. HCM cho biết trên báo Thanh niên, cả thủy đậu và đậu mùa khỉ đều là bệnh truyền nhiễm, cấp tính do virus, đều lây qua tiếp xúc giọt bắn hô hấp kích thước to, tiếp xúc dịch tiết và lây gián tiếp qua tiếp xúc đồ vật của người nhiễm bệnh.

Thủy đậu và đậu mùa khỉ đều có các giai đoạn ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và hồi phục. Cả hai có các diễn tiến tổn thương da giống nhau từ rát đến sẩn, mụn nước, mụn mủ, đóng mài, bong mài.

Tuy nhiên hai loại bệnh này có một số điểm khác nhau. Ở đậu mùa khỉ, phát ban mụn nước, mụn mủ cùng cùng thời điểm, diễn tiến chậm, xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân, cơ quan sinh dục, hậu môn, có thể gặp ở niêm mạc mắt, miệng, để lại sẹo. Tổn thương thường lớn hơn thủy đậu. Đặc biệt, bệnh nhân có sốt và nổi hạch toàn thân.

Trong khi đó thủy đậu cũng là phát ban nhưng các tổn thương xuất hiện thời gian khác nhau, diễn tiến nhanh, xuất hiện đầu tiên trên mặt và thân, nhanh chóng lan ra khắp cơ thể, thường ít để lại sẹo. Tổn thương nhỏ hơn đậu mùa khỉ. Bệnh nhân có sốt, mệt mỏi.

Trước đó, ngày 29/7, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đậu mùa khỉ ở người. Theo hướng dẫn, giai đoạn bệnh toàn phát có biểu hiện đặc trưng là sự xuất hiện của các ban trên da, thường gặp sau sốt từ 1-3 ngày. Tuy nhiên, tình trạng phát ban cũng gặp ở một số căn bệnh khác như chân tay miệng, thủy đậu, Herpes lan tỏa, đậu mùa.

Bộ Y tế đã chỉ ra hướng dẫn để phân biệt như sau:

- Đậu mùa khỉ: Nốt phát ban có xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân. Ban có thể ở niêm mạc mắt, miệng. Ban xuất hiện cùng lứa tuổi, cùng thời điểm; nốt phỏng nước đơn lẻ hoặc có thể tạo thành đám tổn thương trên da.

- Thủy đậu: Ban xuất hiện đầu tiên trên mặt và thân, nhanh chóng lan khắp cơ thể. Ban xuất hiện đa lứa tuổi, thời gian khác nhau.

- Tay chân miệng: Loét miệng, phát ban trên da ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông. Ban xuất hiện đa lứa tuổi, một số phát ban không rõ ràng hoặc chỉ loét miệng.

Bộ Y tế cho biết, bệnh đậu mùa khỉ tiến triển chậm, trong khi bệnh thủy đậu, tay chân miệng tiến triển nhanh. Kích thước ban của đậu mùa khỉ hay thủy đậu giống nhau, từ 5-10mm, trong khi ban của tay chân miệng nhỏ hơn, chỉ 2-3mm.

Ban của bệnh đậu mùa khỉ cũng tồn tại lâu hơn từ 2 đến 4 tuần, trong khi ban thủy đậu tồn tại 1-2 tuần, ban của tay chân miệng chỉ tồn tại dưới 7 ngày.

Điểm chung của các bệnh này là người bệnh đều có biểu hiện sốt. Ngoài triệu chứng sốt, bệnh đậu mùa khỉ còn nổi hạch ngoại vi toàn thân, trong khi bệnh thủy đậu sốt, mệt mỏi. Bệnh tay chân miệng là sốt, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy.

Do có phát ban, các bệnh trên có thể để lại sẹo. Cụ thể, bệnh đậu mùa khỉ có thể để lại sẹo rỗ. Bệnh thủy đậu, có thể để lại sẹo lõm nông. Bệnh tay chân miệng để lại vết thâm, rất hiếm khi loét hay bội nhiễm.

Để chủ động phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ, Bộ Y tế khuyến cáo người dân tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:

1. Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.

2. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

3. Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.

4. Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.

5. Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống) như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.

6. Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.

Thanh Hải (th)